Зүүд

Мюррей нэг зүүд зүүдэлжээ.
Бид “үхлийн ихрийн өрөөсний” буюу зүүдний хаант улсад хэрэн бэдэрч, бодит бус “би”-д оршин байх үеийн хачин ээдрээт амьдралыг судлан, түүний учир начрыг тайлах гэж сэтгэл судлаачид, эрдэмтэд олон янзын таавар, таамаглал дунд төөрөн байдаг нь нууц биш. Энэхүү өгүүллэг эрдэмтдийн толгой эргүүлсэн дээрх асуудалд ямар нэгэн тайлбар зүүлт өгөх гээгүй, зүгээр л Моррейн зүүдний тухай ярих болно. Зүүдний нэг гайхалтай тал нь хэдэн сар өдөр, магадгүй жилээр үргэлжилсэн үйл явдлууд ердөө хэдхэн минут, эсвэл секундын дотор болж өнгөрдөг билээ.
Мюррей шоронд, алах ял заагдсан хоригдлуудын тусгай нүхэн өрөөнд сууж байлаа. Хонгилын таазнаас зүүлттэй байгаа цахилгаан гэрэл ширээн дээрхийг тодхон гийгүүлнэ. Цагаан цаасан дээр яагаад ч юм гарч ирсэн шоргоолж зүг зүг рүү дэмий үсчих авч яг энэ агшинд дугтуйнд хашигдсан зам нь Мюррейгийнх шиг хааллтай байх аж. Алах ялыг цахилгаан хэрэгслэлийн тусламжтайгаар оройн найман цагт гүйцэтгэнэ. Мюррей шавьжисын дотроос хамгийн ухаантай нь болох шоргоолжны ухаангүй үйлдлийг инээмсэглэн харж байлаа.
Энэ хэсэгт өөр долоон алуулах ялтан байв. Мюррей энд ирснээсээ хойш гурван хүнийг тийнхүү сүүлчийн амьсгал татах газар луугаа явж байхыг харжээ. Нэг нь ухаанаа тавьж орхиод, торонд орсон чоно шиг үсэрч цовхчин байсан бол хоёр дахь нь эхнийхээсээ ч илүү ухаанаа барсан шинжтэй чанга дуугаар тасралтгүй залбирч байлаа. Гурав дахь нь хөөрхий, сул дорой нь төдий чинээн биз, аль хэдийнэ ухаан алдаж унаад гулууз мах шиг юм дамнуур дээр тавиулан эцсийн агшин руугаа одож билээ. Мюррей өөрөө цаазлуулах тэр агшныг гаднаа болон сэтгэл дотроо хэрхэн угтах талаар эргэцүүлэн бодож байв. Өнөөдөр орой түүний хугацаа гүйцэж. Одоо бараг найман цаг болж байгаа биз. Энэ хэсэгт хоёр эгнээ нүхэн өрөөнүүд байх агаад түүний өөдөөс харсанд сүйт бүсгүй болон баривчлах гэж ирсэн хоёр цагдаагийн ажилтныг цааш харуулчихсан Бонифацио гэгч итали эр хоригдоно. Мюррей үл үзэгдэх нөхөртөө нүүдлээ хашгиран хэлж, удаан хугацааны туршид түүнтэй даам тоглож байгаа юм.

Бонифациогийн сүрлэг бүдүүн хоолой үргэлжийн өнөө дуулж байгаа юм шиг аялгатайгаа сонстов.

-Хөөе, маэстро Мюррей! Бие чинь ямар байна, давгүй биз, аан?

-Тийм ээ, Бонифацио, сайн байна гэж Мюррей шоргоолжийг дугтуйн дээгүүр давуулж, нүхэн өрөөний шалан дээр болгоомжтой буулгах зуураа хэллээ.

-Маэстро Мюррей, тэгэхээр ийм байна. Та бидэн шиг улс яамр ч байсан эр хүний ёсоор үхнэ шүү. Миний хугацаа дараагийн долоо хоногт болно. Онц сайн. Маэстро Мюррей, сүүлчийн өрөгт тоглоод та хожигдсоноо санаж байна уу, бид дахиад хаа нэгтээ тоглож ч болох юм. Биднийг илгээх тэр газар дахиад нүүдлээ холоос хашгиралцан тоглох ээлж ирэх ч юм билүү, хэн мэдлээ, тийм биз дээ.

Бонифациогийн бүдүүлэг философи, түүний араас залгах пис писхийсэн аялгуутай паргиа инээд зэрэг нь Мюррейн сэтгэлийг хөндөхгүй байж чадсангүй. Тийм ээ, гэвч Бонифицио дахиад долоо хоног амьд байна шүү дээ.

Нүхэн өрөөний суугчид хонгилын нөгөө үзүүрт гарсан ган түгжээнүүдийн тархийх, дараа нь хаалга онгойх танил чимээг авангуутаа дороо нам болцгоов. Мюррейн нүхэн өрөөнд гурван хүн дөхөж ирээд хаалгыг нь онгойлголоо. Хоёр нь шоронгийн хуяг, гурав дахь нь Мюррейн хүүхэд ахуйн найз, хөрш Леон байв. Үгүй дээ, тэр бүхэн аль диван галвын цагт өнгөрсөн, одоо бол Ламтан Леонард Уистон.

-Би шоронгийн ламтны үүрэг гүйцэтгэх зөвшөөрөл авсан юм гэж тэр хэлээд Мююрейн гарыг чанга атгав. Зүүн гартаа тэр жижгэвтэр библи барьсан байх агаад хэрэгтэй газрыг нь тэмдэглэн долоовор хуруугаараа даржээ. Мюррей хөнгөн инээмсэглэж, ширээн дээрх хэд гурван ном, харандаа цаасаа эмхэлж эхлэв. Тэрээр тун дуртай яриа дэлгэмээр байсан авч санаанд нь ямар ч үг орсонгүй. Хоригдогсод наян фунт урттай, хорин найман фунт өргөн шоронгийн энэ хэсгийг “тамын өмнөх хаалга” хэмээн хочилох бөгөөд энэ “тамын өмнөх хаалга”-ны байнгын манаач болох аварга том биет, болхи хөдөлгөөнт, сайхан сэтгэлт эр халааснаасаа шилтэй виски гаргаж, Мюррейд:

-Энэ байна шүү, сэтгэлээ чангалахад хамгийн тустай эд. Тэгээд байна шүү дээ, айх юм юу ч байхгүй, зүгээр л сайхан вискинээсээ балгачих гэсэн үгсийн хамт өглөө.

Мюррей шилтэйгээс балгав.

-За зүйтэй, сэтгэлээ жаахан чангалчихсан байхад бүх зүйл болоод явчихна гэж манаач хэлжээ.

Тэднийг хонгил руу гарахад цаазын ялтай долоон хоригдол долуулаа, найман цаг болж байгааг, өнөө оройны найман цагт Мюррей цаазлагдах ёстойг ойлгож байлаа. “Тамын өмнөх хаалга” ч гэсэн өөрийн гэсэн язгууртны ёс жаягтай. Дайснаа юм уу мөрдөгчөө алсан, зодооны талбайд ялалт байгуулсан, эсвэл балар эртний тэр мэдрэмждээ хөтлөгдөн уг хэргийг үйлдсэн бол шившигтэй муусайн алуурчдыг үл тоон, булангийн цаанаас харьцах бөлгөө.

Тиймээс сайхь долоогоос дөнгөж гурав нь хоёр харуулын дунд хонгилоор алхаж байгаа Мюррейтэй салах ёс хийн хашгиралдаж амжив. Энэ нь Бонифацио, шоронгоос оргох гэж байгаад хуягийн амь нас хөнөөсөн Марвин, хурдан галт тэрэгний гараа өргөөгүй үйлчлэгчийг аргагүйн эрхэнд алсан, төмөр замын дээрэмчин Бассет гурав болно. Үлдсэн дөрөв нь “тамын өмнөх хаалга”-ны нийгэмд гадуурхагдсанаа ойлгон, нүхэн өрөөнийхөө мухарт чимээгүйхэн бүгж байвай.

Мюррей өөрийнхөө тайван байгаад, ер яасан ч яахав гэсэн царайтай байгаад багагүй гайхжээ. Цаазаар аваачих өрөөнд шоронгийн удирдлагууд, сонин хэвлэлийнхэн, орж ирэх “аз” тохиосон зарим сонирхогч – үзэгчид гээд хорид хүн цуглажээ...

Энд, хамгийн гол хэсэгт нь үхлийн гар О.Генригийн сүүлчийн өгүүллэгийг тасчин авчээ. Тэрээр энэ өгүүллэгийг өмнөх бусад өгүүллэгүүдээсээ шал өөр өнгөөр, огт өөр агаараар бичсэн юм. Энэ нь түүний уран бүтээл дэх цоо шинэ эргэлтийн эхлэл ч байсан байж болох.

-Би огт өөрөөр бичиж чадна гэдгээ олон түмэнд үзүүлмээр байна. Одоогийн энэ өрнөл, хэмнэлээ яг иймэрхүү агаарт зангидан гаргаж ирэх нь миний зохиолчийн уран чадвараас нэг их хол биш юм шиг санагдаж байна гэж Генри ярьж байжээ.

Энэхүү өгүүллэгийн бичихийн өмнө түүнийг хэрхэн өрнүүлэхээ цаасан дээр төлөвлөж байжээ. Ухаангүй хардлагадаа солиорч, хайртай хүүхнээ зэрлэгээр алсан Мюррей алах ялыг маш тайван, яасан ч яахав гэсэн байдлаар хүлээж авна. Цахилгаан сандалд ойртох үед ч болж байгаа бүхэн худлаа юм шиг мэдрэмж түүнийг эзэмдсээр. Цаазлах өрөөний байдал, гэрчүүд, үзэгчид, цаазаар авахад бэлтгэж байгаа зэрэг нь бүгд хуурамч юм шиг санагдана. Аймшигтай алдаа гарчээ гэсэн нэгэн бодол санааных нь үзүүрт гялсхийхэд...

Яагаад түүнийг сандал дээр суулгаж байгаа юм бэ? Тэр юу хийсэн гэж? Ямар гэмт хэрэг хийлээ гэж энэ вэ? Сандлын даруулгыг хийж байх тэр хэдхэн мөчид ухааных нь харцны өмнө нэгэн дүрс гарч ирлээ. Тэр ийн зүүдэлжээ. Нарны туяанд бялхаж өнгийн цэцэгт дарагдсан модон торх үзэгдэнэ. Мөн нэгэн эмэгтэй, жаалхүүгийн хамт байна. Тэдэнтэй ярьж үзээд эхнэр хүү хоёроо гэдгийг мэднэ. Модон торх гэр нь ажээ. Тиймэрхүү маягаар эцсийн эцэст энэ алдаа байх болно. Алах ял, цахилгаан сандал, шүүх, шорон – энэ цөм зүүд. Тэр эхнэр хүү хоёроо тэвэрнэ. Тийм ээ, энэ аз жаргал мөн. Тэр бүхэн зүүд байсан. Гэвч энд, шоронгийн харгалзагчийн дохиогоор өнөө гайт сандал цахилгаан гүйдэлд залгагдаж байна.

Мюррейн зүүд гэж бодсон бүхэн үнэн байлаа.
О.Генри

# # Read more! #

Зүүд худалдаж авсан нь

Эрт урдын цагт аяншиж ядарсан хөгшин, залуу хоёр худалдаачин үдийн цайгаа ууж байтал гэнэт хөгшин худалдаачин нь “Би ер нь жаахан унтая” гээд залуу худалдаачнаа “Тэг, тэг” гэхийг ч хүлээлгүй бөх гэгчээр унтаж эхлэв гэнэ. Залуу худалдаачин “Яасан ч хурдан унтдаг юм бэ дээ” гэж бодон хөгшин худалдаачин руу харж суутал гэнэт хөгшний хамраас нэг соно дүнгэнэн гарч тэртээх арлын зүг нисэн оджээ. “За, нэг юм боллоо доо” гэж залуу худалдаачин бодож дуусаагүй байтал нөгөөх соно буцаж ирээд мөн л яах ийхийн зуургүй хөгшин худалдаачны хамар уруу орчихов гэнэ. Тэгээд удсан ч үгүй хөгшин худалдаачин сэрч “Би сая тун хачин зүүд зүүдэллээ“ гээд “Тэр харагдаж байгаа арал дээр маш баян хүмүүн амьдарч байгаа бөгөөд тэдний цэцэрлэгийн цагаан цэцэгтэй модон дээр нэгэн соно нисэж ирээд энд ух гэлээ. Тэгээд ухтал дүүрэн алта, мөнгө бүхий ваар байх юм” гэж өгүүлэв. Чих тавин анхааралтай чагнаж байсан залуу хайхрамжгүй дүр эсгэн “Хачин л юм даа. Гэхдээ надад наад зүүдээ зарчихгүй юу” гэж гэнэ. Тэгэхэд нь хөгшин худалаачин “Хоосон
зүүд худалдаж аваад юу хийх нь вэ? Мөнгөө дэмий үрж байгаа юм биш үү” гэж гайхахад залуу худалдаачин “Зүгээр ээ, зүгээр. Зарчих л даа” гэхэд хөгшин худалдаачин зөвшөөрчээ. Төдсөн ч үгүй хөгшин, залуу хоёр худалдаачин өөрийн худалдааны аянаа дуусгаад гэр гэрийн зүг оджээ. Залуу худалдаачин ч ээлжит аяндаа гарч байгаа мэтээр бэлтгээд тусдаа эргэн нөгөөх арлын зүг явжээ. Хайж явсаар баяныхыг ч олж, хүссэн ёсоороо тэдний цэцэрлэгчин ч болжээ.

Ийнхүү хичээнгүйлэн ажилласан олон өдрүүд одож, хавар болон мод нахиалахад нэг ч модонд цагаан цэцэг дэлгэрсэнгүй гэнэ. Гэвч залуу худалдаачин санаагаар унасангүй, улам ч хичээнгүйлэн ажилласаар дараа хаврыг угтжээ. Хаврын өврүүд эхэлж, мод нахиалж эхэлсэн ч модод цэцэглэхгүй л байлаа. Ийнхүү хоёрдахь хавраан үдэн, урьдын адилаар шаргуу ажилласаар гуравдахь хавраа угтжээ.

Дадсан ёсоороо эртлэн босож цэцэрлэгтээн очиж цагаан цэцэг битүү цэцэглэсэн ганц мод байхыг хараад нүдэндээ итгэж ядан баярлажээ. Тэгээд залуу худалдаачин тэр оройдоо хэнд ч анзаарагдалгүй сэмхэн босч, нөгөөх модныхоо дор ухаж үзтэл худалдаж авсан зүүд ёсоор алт мөнгө бүхий ваар байлаа. Баярласан залуу алт мөнгө бүхий ваараан хүнд мэдэгдэхээргүй газар нуугаад маргааш нь баян эзэнтэйгээ уулзан, хөлс мөнгөө бодолцож аваад нутгийн зүг жолоо залжээ. Ийнхүү уйгагүй шаргуу хөдөлмөрлөснийхөө үр дүнд хоосон зүүдийг бодитой болгосон залуу худалдаачин маань дутагдах гачигдахыг мэдэхгүй, хавь ойрныхондоо тус болон нэг насаараа амар сайхандаа жаргажээ.
Japan

# # Read more! #

Муу ажил гэж үгүй

Нэгэн гэгээн сахилтан Бурханаас хэн диваажинд төрөхийг үзүүлж өгөөч гэж залбиран гуйжээ. Хариулт нь зүүдэнд ирэв: “Танай хорооллоос махны худалдагч диваажинд ирэх юм байна”. “Энэ ч арай дэндэнэ ээ”, гэгээн сахилтан ямар ч боловсролгүй, тийм бүдүүлэг хүн диваажинд очих болсонд багагүй бухимджээ. Тэр мөргөл үйлдэж уучлал эрээд дахин Бурханаас лавлалаа. Хариулт нь дахин зүүдэнд сонсогдож: “Чамайг үүний чинь төлөө шийтгэхсэн. Бусдын үйл хэргийг мэдэхгүй байж битгий тэгж дээрэлхүү загна” гэжээ.

Гэгээн сахилтан өглөө нь махны худалдаачныд очиж амьдрал ахуйтай нь танилцахаас өөр аргагүй болов. Олсон орлогынхоо багаахан хувийг гэр бүлээ тэжээхэд зориулж, үлдсэнийг нь ядуучуудад хувааж өгдөг гэдгээ махны худалдагч яриад бусад хүмүүсийг ч мөн ингэдэг гэж бодож байна гэжээ. Мөн нэг удаа олзонд байсан охиныг их мөнгөөр худалдан авч, асарч хүмүүжүүлээд төрсөн хүүтэйгээ суулгахаар зэхэж байтал нэгэн гунигт дарагдсан залуу алс газраас иржээ. Тэр залуу багадаа сүй тавьсан охиноо энд байна гэж зүүдэлснээ ярьж, тэр охиныг хэдэн жилийн өмнө цэргүүд хулгайлан явсан юм гэв. Махны худалдагч огтхон ч эргэлзсэнгүй, асармал охиноо тэр залууд даруйхан өглөө. “Чи ч ёстой Бурханы хүн байна даа!” гэж хэрэгт дуртай зүүдлэгч хэлэв. Тэгээд дахин нэг удаа Бурханыг зүүдэлж, ийм сайхан хүнтэй уулзуулсных нь төлөө талархахсан гэж боджээ. Бурхан ч хүссэн ёсоор нь дахин зүүдлэгдэв. Бурхан хэзээ ч олон үг хэлдэггүй билээ. “Муу ажил гэж үгүй” л гэсэн гэдэг.

Раби Ниссим, “Хибур Йафе Мехайесчуа”

# # Read more! #

Авраам Линкольны үхэл

Арван хоногийн өмнө би нэлээд оройтож унтсан юм. Би маш чухал мэдээ хүлээж байлаа... Гэтэл нэг зүүд зүүдлэв. Намайг үхлийн бэгтрэл хав дарсан мэт. Бөглүүдхэн шугшин гинших сонстоно, яах аргагүй хэд хэдэн хүн уйлалдаж байлаа. Зүүдэндээ би орноосоо босч, доод давхар луу буув.

Тэнд анир чимээгүйн дунд шугшин уйлах дуу гарах авч, уйлж байгаа эзэд нь үзэгдсэнгүй. Би өрөөнөөс өрөө рүү дамжин явахад хэн ч үзэгдсэнгүй, гагцхүү өнөө гашуудан уйлах дуу л дагалдана.

Танхимууд ёслолын байдалтай засагдсан нь надад нэг л танил юм шиг санагдав, харин зүрх нь хэзээ хэзээгүй харуусалдаа дэлбэ үсрэхэд бэлэн байгаа тэр хүмүүс хаана байна вэ?

Би сандран мэгдэж байлаа. Юу болчихоод байгаа нь энэ вэ? Энэхүү түгшүүрт тааврын хариуг эрсээр би Дорнын танхим руу хүрч очлоо. Тэнд намайг аймшигт нээлт хүлээж байсан аж. Ширээн дээр гашуудлын хувцастай хүүр хэвтэж байна. Нүүрийг нь хэсэгхэн даавуугаар бүтээжээ. Хэдэн хүн гашуунаар уйлалдана.

-Цагаан ордонд хэн үхчихээ вэ? гэж би харуулын цэргүүдийн нэгнээс асуув.

-Ерөнхийлөгч. Тэр алуурчдын гарт амь үрэгдсэн гэх хариу сонсогдлоо.

Авраам Линкольн Вашингтоны “Форд” театрт Жон Уилкс Бутад буудуулан үхлийн шарх олохоосоо хэдхэн хоногийн өмнө Цагаан ордонд найз нөхдийнхөө дунд энэхүү зүүдээ ярьж байхад нь Колумби тойргийн цагдаагийн дарга тэмдэглэн авчээ.

# # Read more! #

Эрагийн зүүд

-Би чамд Алкиноевогийн туульс хүүрнэх гээгүй, маш чухал нэгэн хүний, Памфилийн удмын Армений хүү Эрагийн ярьсныг ярих гэсэн юм. Тэр нэгэн цагт дайны талбар дээр алагджээ. Арван өдөр өнгөрсний хойно үхэгсэдийн хүүрийг цуглуулж явсан хүмүүс түүний бүрэн бүтэн биеийг олж ар гэрийхэнд нь өгөв. Арван хоёр дахь өдөр нь оршуулах ёслол үйлдэн, түүдэг гал дээр хүүрийг тавиад байтал гэнэт тэр амь орон сэргэж, доорхи түүхийг ярьсан гэдэг.

Түүний сүнс биеэсээ дөнгөж гараад бусад олон сүнсэдийн хамт явсаар нэгэн сайхан газар иржээ. Тэнд тэнгэрт болон газарт нэг нь дээшээ, нөгөө нь дорогшоо чиглэсэн хоёр зэргэцээ зам байх агаад хоёр замын дунд баахан шүүгчид сууна гэнэ. Шийдвэрээ гаргасны дараа тэд шударга хүмүүст баруун талын замаар замнахыг, шударга бишт нь зүүн талын замаар доошоо уруудахыг зааж өгч байлаа. Эрагийн ээлж ирэхэд шүүгчид түүнийг хажуу тийш нь татан зогсоож, энд болж байгаа бүх зүйлийг сайтар харж аваад хүмүүст очиж хэл гэжээ.

Шүүхийн шийдвэрийн дараа сүнснүүд хэрхэн дээш доош хуваагдан орчиж байгааг тэр харж байлаа. Нөгөө хоёр замаар мөн л ийшээ сүнснүүд ирцгээх бөгөөд тэнгэрээс ирж байгаа нь цэв цэвэрхэн, газраас ирж байгаа нь шавар шавхайд хутгалдсан байх аж. Ийшээ ирж байгаа нь удаан хугацаагаар тэнүүчлэн явсаар сая ийнхүү ирж байгаа бололтой. Өмнө нь танил байсан сүнснүүд бие биетэйгээ мэндчилж, таньдаг нэгнээ асууж сураглах нь сонстоно. Тэд эртэн цагийн амьдралаа дурсан ярилцаж, зарим нь уйлж, зарим нь гуньж, зарим нь баясаж, газар дор байсан нь хэцүү бэрхээ гайхаж, тэнгэрт аялагсад /тэдний энэ аялал мянга мянган жилээр хэмжигдэнэ/ тэндэхийн цэнгэл жаргал, сайн сайхны тухай хүүрнэн байв.

Хэн нэгнийг гомдоосон ба ямар нэгэн буруу үйл үйлдэгсэд түүнийхээ төлөө арав дахин урт хугацаанд /хүний амьдралын үргэлжлэх хугацааг зуун жил гэж үзээд түүнийг арав дахин уртасгана/, үйлдсэн гэмт хэргээсээ даруй арав дахин хүнд ял авдаг байна. Түүний дэргэд ярилцаж байсан сүнснүүдийн нэг аугаа их Ардией хаачсан бэ гэж асууж байлаа. Ардией аль мянган жилийн өмнө Памфилийн хотуудын нэгэнд байсан аваргасан биет аж. Тэр өвгөн болсон эцгээ, ууган ахаа хороох зэргээр өч төянөөн гэмт хэрэг үйлджээ. “Ардиейд нааш ирэх хувь тохиогоогүй, хэзээ ч ирэхгүй байх.

# # Read more! #

Салхи, Сарны толь

...Нэг жил өнгөрөв. Цзя Жуй улам гунигласаар байлаа. Мартахын аргагүй Феникс хатагтайн дүр түүний гэгээн өдрүүдийг бүдгэрүүлэн бусниулж, шөнийг харин айдас, нойргүйдлээр дүүргэнэ.

Гэтэл нэгэн үдэш гудамжинд ядуу даос гарч иржээ. Тэр бадар гуйхын зэргэцээ сэтгэлийн өвчнийг эмнэн эдгэрүүлнэ гэж зарлаж байв. Цзя Жуй зарц нарынхаа нэгээр түүнийг дуудуулав. Ядуу даос “Чиний өвчнийг эмнэх нэг ч эм тан байхгүй. Гэхдээ надад нэгэн ховор эрдэнэ бий. Хэрэв чи миний хэлснийг биелүүлж чадвал тэр чамд тус болно” гээд цүнхнээсээ хоёр талдаа өнгөлгөөтэй жижигхэн толь гаргаж ирэв. Ар талдаа “ Салхи, Сарны үнэт толь” гэсэн бичигтэй ажээ. “Энэ бол Аймшгаас сэрээгч Феи-ийн ордноос өвлөж ирсэн толь байгаа юм. Тэр муу зүгээс гаралтай сэтгэлийн өвчнийг анагаахдаа гаргуун. Толины нүүрэн тал руу харж болохгүй, зөвхөн ар тал руу нь хар. Маргааш би толио авахаар эргэж ирэхдээ чамайг цоо эрүүл болсон байхыг чинь үзнэ бий вий” гэв. Ингэж хэлчихээд тэр ядуу даос өгөх гэсэн мөнгийг нь ч авалгүй яваад өглөө.
Цзя Жуй толийг авч даосын сургасан ёсоор харах гэтэл аймшигтай юм олж үзэх нь тэр. Тэнд хүний хохимой толгой харагджээ.

Тэр муу гуйлгачин ламыг харааж зүхээд нөгөө тал руу нь хараад үзье гэж бодов. Тэгээд эргүүлэн хартал тэнд гоё ганган хувцастай хатагтай Феникс өөрийг нь даллан дуудаж байна. Толины гүнээс түүнийг хэрхэн хүчтэй татахыг мэдрэн, улмаар металл гадаргууг нэвтлэн хайртай эмэгтэй дээрээ очиж байгаагаа бас мэдэв... Дараа нь Феникс хатагтай түүнийг үүд хүртэл дөхүүлж өгсөн. Цзя Жуй сэрж ирвэл толь дахин түүн рүү ар талаараа харж, дахин өнөө аймшигт хохимой толгой үзэгдэж байлаа. Цзя Жуй үүнийг харж тэвчилгүй толийг дахин нүүрэн талаар нь эрүүлэв. Тэндээс Феникс хатагтай өөрийг нь даллаж, дахин толиор нэвтэрч, дахин хүсэл сэтгэлийнхээ цангааг тайлжээ. Тийнхүү хоёр эрэгтэй хүн гарах хаалган дээрээс түүнийг барин авч, гинжлэх хүртэл энэ явдал хэд хэдэн удаа давтагджээ. “Намайг хаашаа ч аваачсан хамаагүй, гагцхүү би толио авахыг л хүсч байна” гэж тэр арай ядан шивнэж амжив. Дахиж өөр үг хэлсэнгүй. Өглөө зарц нар нь түүнийг орон дотроо үхсэн хэвтэхийг үзжээ.
Цао Сюэцинь, “Улаан асар дахь зүүд”

# # Read more! #

Сципионы зүүд

Цицероны бүтээлүүд дотор шашны ч гэх юм уу, гүн ухааны агуулгаараа Somnium Scipionis буюу “Сципионы зүүд” гэж нэрлэгддэг тийм хэсэг бий. Энэ нь “Төрийн тухай” номын VI хэсэгт Сципион Эмилианд түүний эцэг Сципион Африканский зүүдний тухай ярьж байгаа тэр яриа болно. Эцэг нь хүүдээ өндөр дээрээс Карфагеныг заан харуулаад хоёр жилийн дараа чи үүнийг байлдан эзэлнэ гэж хэлдэг. Мөн хүү нь Капитоли руу ялгуулсан ялалтаа дуурьсгасаар ирэхийг, энэ үед гэвч Ром эмх замбараагүй байдалд орсон байхыг урьдчилан хэлнэ. Тэр үед эрүүл сэтгэлгээ, ухаан, сэтгэл зүрхний гэрэл зайлшгүй хэрэгтэй болно. Хүүгийнхээ сэтгэл санааг зоригжуулахын тулд Сципион Африканский эх орон, ард түмэндээ чин сэтгэлээр зүтгэж, шударга ёс, сайн сайхныг тогтоосон хүний сүнс хаана хүрч болдгийг ярьсан аж.

Ийм хүний сүнс Тэнгэрийн Сүүн зам буюу Дээд Бурханы нутагт очно. Энэхүү гайхамшигт, төгс төгөлдөр Орчлон есөн мандалд хуваагдан, хөдөлгөөнөөрөө Бурхадын хөгжим эгшиглүүлж байдаг гэнэ. Тэнгэрийн одод байдаг тэр мандалд Дээд Бурхан залрах бөгөөд тэндээс хамаг удирдлага ирнэ. Хамгийн доод мандалд нь Сар орчиж, Сарны дор буюу Орчлонгийн гол дунд үхэх, дуусах, элэгдэх тавилантай манай Дэлхий хөдөлгөөнгүй оршино. Хүмүүн бид ес дэх хүрээний хамгийн доод талд, үхэх үйлт бие дотроо сүнс маань хоригдон оршдог авай. Тийнхүү шударга ёс, сайн үйлст хүрэхийн тулд зайлшгүй Дээш хандах хэрэгтэй, үхэл, мөнх бус үгүй тэр ертөнцтэй бидний сүнс ариун мөн чанараараа холбоотой байдаг. Хэрэв газрын элдэв цэнгэл, хоосон нэр алдарт шуналгүй, өөрөөр хэлбэл хоригдчихоод байгаагаа мэдрэн Дээш, гагцхүү тэр сайн сайхан үйл, шударга журамт үйл хэрэгт тэмүүлбэл төрсөн эх орондоо очиж байгаа юм шиг сүнс тэр дээд мандал өөд хүрч чадна. Үхэлгүй мөнхийн сүнс үхэж үрэгддэг бие цогцыг, Бурхан бүх Орчлонт ертөнцийг захирдагтай адил захирч байдаг ажээ. Иймээс сүнсээ дээш явуулахын тулд зайлшгүй сайн үйлэнд оролцох хэрэгтэй, энэхүү сайн үйлийн нэг нь эх орноо аврах ариун хэрэг мөн. Энэ нэр хүндтэй үүргээ биелүүлсэн сүнс Тэнгэрийн орноо залрах эрхээр шагнуулах агаад, газрын таашаал, жаргалд татагдсан нь зуун зуунаар энд уяатай байж, зовлон шаналанг туулан үлдэнэ.

Энэ санааг олон талаас нь авч үзсэн нь бий. Нэг хэсэг нь хөхүүлэн дэмжиж, нөгөө хэсэг нь эрс эсэргүүцдэг. Цицероны зурагласан энэхүү дүр төрх олон үеийн мэргэчүүлийн санаа бодолтой давхцаж, нэг талаас астраль шашны байр суурьтай, нөгөө талаас сэтгэл үхэшгүй мөнх гэдгийг үзүүлсэн сургаалтай, гуравт гэвэл сансар ертөнцийг зөвхөн сайн үйл хийсэн хүн алхаж орох эрхтэй нэгэн том сүм мэтээр дүрсэлдэг үзэлтэй нийлнэ.
“Сципионы зүүд”-ний нэг сэдэв бол аугаа их сансрын дэргэд энэ ертөнц дээрх хувь хүний амьдрал юу ч биш гэсэн санаа юм. Энэ санаа “Энеида”-гийн VI номд мөн тусгагдсан бий.

Хосе Ферратер Мор “Философийн толь бичиг” /1959 он/

# # Read more! #

Колриджийн зүүд

“Хубилай хаан” /тэгш бус хэмнэлтэй ч гайхамшигт уянгатай тавь гаруй мөр/ хэмээх уянгын хэсэглэл Английн яруу найрагч Сэмюзл Тейлор Колриджид 1797 оны зуны нэгэн өдөр зүүдлэгдсэн байдаг. Колридж хожим бичсэнээр тэр үед Эксмур орчмын хөдөөгийн нэгэн байшинд ганцаараа амьдарч байсан тэрбээр эрүүл мэндийн шалтгаанаар мансууруулах бодис хэрэглэсэн аж. Хэдхэн минутын дараа нойронд автах хүртлээ баруун зүгт Марко Пологийн буянаар алдаршиж амжсан Хубилай хааны ордон байгууламжийн тухай бичсэн Пэрчесийн номноос уншиж байжээ.

Санамсаргүй уншсан зүйл нь зүүдний хэлээр өрнөн, үржиж хуваагдан, унтаж байгаа хүний нүдний өмнө дүр зураг зэллэн үзэгдэж, тэр ч бүү хэл тэднийг илэрхийлж буй үгс өрөгдөн бичигдээд өөрөөр хэлбэл мань хүн хэдэн цагийн дараа гурван зуу гаруй мөр найраглал зохиож эсвэл хаа нэгтээгээс хуулбарлан хүлээж авлаа гэсэн итгэлтэйгээр сэрж иржээ. Сэрж ирсэн хойноо ч нэгд нэгэнгүй санаж байсан бөгөөд зөвхөн энэ хэсэглэлийг буулгаад байтал гай дайрч, гэнэтийн зочин айлчилсанд бичгийн ширээнээсээ холджээ. Харамсалтай нь дараа нь юу ч санаж чадсангүй.

“Миний үзсэн зүйлийн ерөнхий дүр зураг үлдсэн авч тэр гайхамшигт найраглалын найм есөн мөрөөс бусад нь чулуу гүйлгэн шидэхэд усны мандал дээр үүсдэг төгрөг догио шиг хоромхноо үзэгдээд арилсныг, тэднийг яагаад ч сэргээх боломжгүйг би багагүй гайхаж бас их харамссаар мэдэрч билээ” гэж Колридж халаглан бичсэн нь бий.

# # Read more! #

Хоёр зүүдлэгч

Арабын түүхч Аль Иксахи энэ явдлыг тэмдэглэн үлдээжээ. Нэр хүнд бүхий эрхэмсэг хүмүүсийн /хэдийгээр гагцхүү Аллах л бүхнийг мэдэгч, бүхнийг чадагч, энэрэл нигүүсгэлтэй, алжаалыг үл мэдэгч боловч/ яриагаар хэзээ ч юм бэ, Каир нутагт нэгэн сайхан сэтгэлт, баян, эр зоригтой хүн амьдарч байжээ. Тэр асар удалгүй бүх өмч хөрөнгөө алдаж, эцгээс өвлөж ирсэн ганц байшингаас өөр эд хогшилгүй, зүсэм талхныхаа төлөө борви бохисхийлгүй ажиллах тавилантайгаа эвлэрэн үлджээ. Нэг удаа цэцэрлэгт ажиллаж байгаад нойр нь хүрч, хонологын саравчин дор ороод унтаад өгч.

Гэтэл зүүдэнд нь нэг үл таних хүн үзэгдэж, амнаасаа алтан зоос гаргаад хэлэв:
-Персийн Исфаханд чамайг баялаг хүлээж байна, түүний хойноос одоохон яв!
Маргааш өглөө нь тэр холын аянд гарлаа. Замд нь элсэн цөл, түргэн урсгалт гол, муу санаат хүмүүс, зэрлэг араатан гээд зүсэн зүйлийн аюул тааралдсан боловч замаасаа буцалгүй явсаар Исфаханд хүрч, нэгэн дэн буудлын газар хоноглохоор буув. Тэр дэн буудлын газар, Аллах тэгж таалснаар, тэр шөнө бүлэг хулгайчид хонож байжээ. Шөнө тэд зэргэлдээ айлын гэр лүү хулгай хийхээр орсонд гэрийнхэн мэдэж, тусламж хүсэн хашгиралдав. Хөршүүд сэрж, үймээн шуугиан болсонд төд удалгүй шөнийн эргүүлийнхэн хүрч иржээ. Хулгайчид энэ зуур дээвэр дамжин алга болов. Шөнийн эргүүлийнхэн дэн буудлын газрыг нэгжиж, нөгөө кайр хүнийг олж, хулсан саваагаар хайр найргүй занчсанд золтой л амь тавьчихсангүй. Шоронд хоёр хоносны эцэст сая ухаан оржээ. Дарга түүнийг дуудаж байцаав.
-Би гайхамшигт хот Каирын хүн, Магрибын удмын Мохаммед байна хэмээсэн түүнээс дарга:
-Чамайг ийшээ, Перс рүү юу дуудаа вэ? гэж асуув.

Каир хүн үнэн санаагаа нуусангүй:
-Миний зүүдэнд нэг хүн Исфахан руу явбал баялаг хүлээж байгаа гэсэн юм. Тэгээд энд иртэл юун баялаг байтугай, зодуур, шорон гээд үйлийн мууг үзэв гэжээ.

Үүнийг сонссон дарга тачигнатал инээж:
-Юун ч гэнэн юм билээ дээ! Надад Каирт нутагт, эргэн тойрондоо цэцэрлэгтэй, цэцэрлэгтээ нарны цагтай, хажууд нь хуучин муу хонологын саравчтай, тэр саравчин дор нь их эрдэнэ нуусан байшин гурвантаа зүүдлэгдсэн. Тэглээ гээд би худал зүүдэндээ итгэж тийш явсангүй. Гэтэл чи чөтгөрт ховсдуулчихсан юм шиг зүүдэндээ итгээд хотоос хот руу хэсүүчилж явдаг! Май, энэ сохор зоосыг аваад шалавхан тонилж үз! гэжээ.
Каир хүн сохор зоостой гэртээ буцаж ирлээ. Тэгээд шөнийн эргүүлийн даргад гурвантаа зүүдлэгдсэн өөрийнхөө байшингийн цэцэрлэгт очиж, хуучин муу хонологын саравчин дороосоо их эрдэнэс ухаж авав. Тийнхүү Аллах түүнийг харж үзээд өндөр шан хүртээжээ.
“Мянга нэгэн шөнийн үлгэрээс”

# # Read more! #

Зүүдгүй сэтгэл гэдэг Намрын нуур шиг ээ

Шувууд нь буцчихсан нуур хоосрол, эзэнгүйдлийн гунигаар цалгилан байдаг даа. Тэр цалгисыг өнгөөр ялгах, үг болон авиагаар илэрхийлэхэд бэрх, болхи толхихон болох мэт. Намрын гунигийн талаар найраг шүлэг олон. Ер нь олонхи найрагчид намар л илүү хөглөгддөг. Гэвч тэр бүхэн зөвхөн гарчиг, хар зураг төдий болдог. Хэр дээд түвшинд хийсвэрлэнэ тэр хэмжээгээр тэр эзэнгүйдлийн гунигийн мөн чанарт ойртоно.

Зүүд заримдаа яг үүнтэй адил. Зүүд хэдийчинээн хийсвэр, бодигүй байна тэр чинээгээрээ нууцлаг бөгөөд илэрхийлэхэд бэрх, тэр чинээгээрээ ер бусын нууц цэцэрлэгийн хаалганд ойртож очсон байх нь бий.

Гэхдээ би энэ талаас нь биш өөр талаас нь өөрөөр хэлбэл зүүд нь орхиод явчихсан сэтгэл зүрх яг л тэр шувууд нь буцчихсан нуур лугаа адил гэдэг талаас нь санаа илэрхийлэх гэсэн юм. Хадуурчихлаа. Сүүлийн үед зүүд маань хаа нэгтээ хулжин одоод, сэтгэл зүрх маань яг л тэр намрын өнчин нуур шиг цалгилан байна. Тэгээд ч тэр юм болов уу, блогоо ч ховорхон эргэх юм даа.

Мэдээж, огт зүүдлэхгүй байгаа хэрэг биш. Өдөр бүр шахам зүүдэлсээр л байгаа. Гэхдээ зүүдэнд ялгаа их бий. Зүгээр л шөнө бүр шахам зүүдлэгдэж байдаг, юу ч үгүй, сэтгэлд зүрхэнд тэмтрэгдэх юу ч үгүй тийм зүүднүүд бол мэдээж хэрэг тасрахгүй л дээ. Шинжлэх ухааныхны, материалистууд тухайн өдөр нь ч юм уу, сэрүүн байх аль нэг үед нь нүдэнд нь өртсөн ямар нэгэн дүрс, сэтгэлд нь торсон ямар нэгэн мэдрэмж, санаа бодлынх нь илэрхийлэл, далд ухамсрынх нь үргэлжлэл гэж тодорхойлцгоодог нь ийм өдөр тутмын шахуу зүүднүүдийн хувьд яах аргагүй үнэн зөв юм.

Харин, юу ч гэмээр юм, жинхэнэ зүүд ч гэмээр юм уу, өөр нэг оршихуйд хөтөлдөг ч гэж хэлж болохоор тийм зүүднүүдийн хувьд бол өөр хэрэг. Тийм зүүд их ховор, зарим тохиолдолд 1/999 ч байж болох байх. Тэгэхээр миний зүүдлэхгүй байгаа гэж буй маань тийм ховор зүүднүүдийн тухай яриа юм.

Надад нэг ийм бодол байдаг. Шинжлэх ухаан зүүдний нууцыг тайлсан гэдэг, бас зарим нь тайлж чадахгүй байна ч гэдэг. Аль аль нь үнэн.

Зүүдний нууцыг тайлсан нь үнэн гэдгийн учир нь дээр өгүүлсэн тэр анхан шатны гэмээр зүүднүүдийн тухайд юм. Тэрийг бүр тархины бор хальсны түвшинд хүртэл судалсан байх. Өөр нарийн судалгаанууд ч хийгдсэн.

Тайлж чадаагүй гэдэг нь ч бас үнэн. Энэ нь өнөөх арай өөр гээд буй тэр өөр оршихуйн мэт нарийн түвшиний зүүдний тухайд юм. Олонхи судлаачид нийтлэг байдаг тэр энгийн зүүднүүд дээр тулгуурласан ойлголтоороо ийм нарийн зүүдэнд ханддаг нь буруу юм. Хүн бүрийн бие эрхтэн адил тул дурын 10 хүнийг туршилтанд оруулахад л элэг бөөрний ямар асуудал байдгыг амархан тодорхойлж болдогтой адилгүй. Судлаачид яг тэр нарийн зүүдийг тэр бүр олж судлаад байсангүй, зарим судлаачдын анхааралд тийм зүүд өртсөн байдаг ч түүнийг тохиолдол гээд тоохгүй өнгөрөөчихсөн нь бий.

Өөр нэг алдаа нь тэр нарийн зүүдийг зүгээр л 2+2=4 гэдэг шиг тодорхойлчих гэж зорьсонд байгаа юм. Гэтэл зүүд хэдий чинээ нарийн байна тэр чинээгээрээ бидний оршин буй гурван хэмжээст оршихуй хийгээд нэг урсгалт цаг хугацааны үйлчлэлээс хальж явчихсан байдаг. Өөрөөр хэлбэл 2+2= 99 юм уу, эсвэл 37-ын 13 зэрэгт ч гарч болно гэсэн үг. Диваажингийн хоригдлын зүүдэндээ зүүдэлж, зүүдээ хулгайд алдсанаа буцаагаад яг л тэр зүүдэндээ зүүдэлж олж авдагтай адилаар тэр нарийн зүүдний учрыг тийм түвшинд нь судалж үзэх хэрэгтэй байх. Түүнээс биш зүгээр нэг бор тархи, инстикт энэ тэртэй зууралдаад түүний нууцаас хэлтлэх ч үгүй. Хүний оюун санаа улам нарийсах тусам орчлон ертөнц дээшээ хязгааргүйн адилаар хүний оюун ухаан дотогшоо хязгааргүй байгааг мэдэрдэг гэдэг. Эцэст нь энэ хоёр хязгааргүйн мөн чанар нэг болохыг, үзүүр хаяа нь нэгдэж байдгыг мэдрэх болно. Одоо бидний авч үзээд буй тэр нарийн зүүд нь ийм оршихуй руу ойртож байх шиг санагддаг.

Нөгөө нэг Москва ороод ирсэн чукчагийн онигоо байдаг даа. Бусад нь түүнээс ямар сонин сайхан үзсэнийг сонирхож асуудаг. Тэр онгоцоор ниссэнээ ярихад нь чукча нар онгоц гэж юу болохыг огтхон ч төсөөлж чадсангүй. Мань эр Москвагаас хэдэн алим авчирчээ. Онгоц гэж юу болохыг бусаддаа ойлгуулж ядаад мань чукча маань өнөөх хэдэн алимаа зааж “Үүнээс шал өөр юм” гэсэн гэдэг. Яг үүнтэй адилаар тэр нарийн гэгдэх зүүд нь бидний шөнө бүр шахуу зүүдэлж байдаг тэр зүүднүүдтэй харьцуулахад шал өөр юм.

Зүгээр маш энгийн, ойлгомжтой тайлбарлахын тулд Сент Экзьюперийн нэгэн постулатийг ашиглая. “Чи өөрийгөө оршин байгааг мэдэрч байна аа гэдэг чинь би чамайг зүүдэлж байгаа хэрэг”

# # Read more! #

Зүүдэнд нэгэнтээ учирсан нүдээ ТВ-ээр харлаа

Өнгөрдөг дөрвөн сарын 9-нд нэг их эрх мэдэлтэй хүнийг зүүдэндээ харсан юм. Түүнээ “Шидтэний чулуу” http://zuudchin.blogspot.com/2009/04/eaoyiee-oeoo.html#comments гэдэг бичлэг хийж оруулсан. Тэр зүүдэнд тэрхүү их эрх мэдэлтний нүүр царай нь төдий л сайн тод харагдаагүй ч эрх мэдэлдээ эрдсэн, эрээгүй, яавал ч яаж мэдэх бүлтгэр харц нь маш тод байсан учраас мартагдахааргүй хоногшиж үлджээ. Гэтэл өчигдөр ТВ нээнгүүтээ цочихын ихээр цочив. Хаана, хэзээ харсан билээ, энэ нүдийг гэж хэсэгхэн зуур эргэлзсэнээ өнөөх зүүдэнд үзэгддэг нүд болохыг санав. Мэдээж хэрэг ТВ-ээр үг хэлж буй тэр хүн бол шинэ ерөнхийлөгч байсан билээ.
Тэгэхээр өмнөх тэр учир битүүлэг зүүдний тайлал огт өөрөөр гарч ирэх болж байна аа, даа.

Өмнөх зүүднээс...
“... Тэр надад “Чи чад, харин юу хийхээ өөрөө мэд...” гэв. Гүйцээгээгүй үг нь ч ойлгомжтой. Би эргэж харлаа. Ард асар том морин тойруулга байна. Түүнийг тойрон өнөөх эрх мэдэлтний, эзэн захирагчийн харьяатууд бөөгнөрөн шавааралджээ. Тэд бол манкуртууд, эрх мэдэлтний хүсэл зоригт нь үйлчилж, түүнээсээ аз жаргалаа олж авдаг хүмүүс. Өөрөөр ч байж чадахгүй биз, тийм найдлага даанч хомс санагдана. Эзэн захирагчийн хязгааргүй шуналынх нь хэрэгцээ болдог тэр хөөрхий хүмүүс баясан цэнгэхээ ч гэсэн зөвхөн эзэн захирагчийнхаа ивээлээс л хүртдэг аж. Ээлжит нэгэн шуо, нэгэн золиос нь би болжээ гэдгээ ойлгож байгаа маань надад эмгэнэлтэй. Хэрвээ үүнийг мэдэхгүй, мэдрэхгүй тэнэг мунхаг байсан бол надад их амархан, хөнгөн байхсан, тэдэнтэй маасагнаад л, маазраад л, эзнээ баясгаад, “Сэцэн мэргэн удирдагч мандтугай, мөнх насалтугай” гэж хашгиччихаад л сэтгэл ханаж, амьдралынхаа утга учрыг олж хараад явж байхгүй юу.....”

# # Read more! #

ХҮН НОЙРОНДОО ЮУ ХИЙЖ ЧАДДАГ ВЭ?

Зарим хүний нойр хямардаг бөгөөд энэ үедээ тэд унтаж байгаа юм шиг мөртлөө элдэв үйлдэл хийдэг. Тийнхүү зарим нэг жишээ дурдая:

Унтаж байгаа зураач

Мит Ли Хадвин өдөрт нь сахиул хийж, харин шөнө унтахдаа зураач болж, хачирхалтай сюрреалист бүтээл туурвин, гэхдээ үүнийгээ дараа өдөр нь огт санадаггүй байна. Үүний хамт өдөр нь түүний зураг зурах сонирхол огт мэдэгддэггүй, бүх бүтээлээ шөнө л зурдаг ажээ. Уран зургийн зарим нэртэй музей түүнийг зургаа тавихыг байнга санал болгодог бөгөөд дэлхийд ийм явдал огт байдаггүй байна. Хадвин дөрвөн настайдаа нойрон дундаа тэнж явдаг болж, харин эцэг, эх нь аяндаа зүгээр болно биз хэмээн бодоод, түүнийг эмчлүүлдэггүй байжээ. Зургаан жилийн дараа тэр эхлээд унтлагын өрөөнийхөө ханан дээр, түүний дотор хоносон айлынхаа ханан дээр зураг зурдаг болсон байна. Өглөө нь айлын эзэд ханан дээр нь элдэв сонин зураг зурсан байхыг хараад гайхдаг байжээ. Хорин настай болох үед нь Хадвины шөнийн идэвхижил бүр ч ихсэж, хана, ширээний бүтээлэг, хувцас, сонин дээр зураг зурдаг болсон байна. Энэ бүхнийг муухай болгохгүйн тулд тэр хажуудаа цаас, харандаа тавьдаг болсон нь зөв шийдэл байсан бөгөөд ингэснээр хана аврагдаж, шөнийн зураач маань өч төчнөөн хуудас цаасан дээр элдэв сонин хачин зураг зурдаг болжээ.

Нойрсож байгаа тогооч

55 настай ахлах тогооч Роберт Вуд долоо хоногт шөнө 5-6 удаа босч, гал зууханд ороод, өндөг, төмс шарж, чипс хийдэг байна. Ингэхдээ тэр унтаж байдаг бөгөөд дараа өдөр нь огт юу ч санадаггүй ажээ. Тэр ингэж хачин унтдаг болсоор 40 гаруй жил болсон ч, энэ нь түүнд ямар ч төвөг учруулдаггүй байна. Харин шөнөөр хоол хийж байгаад золгүй явдал болохвий хэмээн эхнэр нь санаа зовдог ажээ. Роберт гурван цаг хүрэхгүй хугацаанд нам унтдаг нь түүний хэлснээр, ходоодны шархлаатай холбоотой гэнэ. Ходоод шархалснаар болоод тэр хоногт маш бага багаар олон удаа юм идэхэд
хүрдэг бөгөөд мөн шөнө ч идэхээс аргагүй болдог байна. Нойрон дундаа гал зууханд ингэж хоол унд хийж байх үедээ элдэв хэрэг тарих нь бий бөгөөд нэг удаа Роберт аяганд бүтэн литр сүү юүлээд, дээр нь хагас уут самар хийсэн гэнэ... Одоо тогооч маань энэ өвчнөөс салахад туслах хүнийг эрж байгаа ажээ.


Нисдэг бүсгүй

2009 оны тавдугаар сард бүсгүй нойрон дундаа 8 гаруй метрийн өндөрт унтлагын өрөөнийхөө цонхоор гарчээ. Ингэж гарахынхаа өмнө Рейчел Вард салхи цохиулахгүй гэхдээ ноосон цамц өмссөн байна. Гадаа асфальтан зам дээр унасныхаа дараа тэр сэрээд, туслаач гэж хашигарчээ. Айж сандарсан аав, ээж нь тэр даруй түргэн тусламж дуудаж, охиныгоо эмнэлэгт хүргүүлсэн байна. Гэтэл бүсгүйн нэг ч яс хугараагүйг хараад эмч нар мэл гайхжээ! Дараа өдөр нь Рейчелийг эмнэлгээс гаргаж, харин шөнө нь элдэв адал явдал болоогүй гэнэ.

Шөнийн хадланч

2005 онд компьютерын системийн мэргэжилтний эхнэр Айана Армстронг Ребекка шөнийн 2 цагт сэрээд, цонхоор харжээ. Гэтэл нүцгэн нөхөр нь зүлгэн дээр өвс хадаад зогсож байж гэнэ. Ийм явдал байдаг биш гэж үү? Ребекка зүлэг янзладаг аппаратыг цахилгаанаас салгаад, унтахаар явсан байна. Учир нь ийм байдалтай байгаа хүнийг сэрээвэл аюултай гэдгийг тэр өмнө нь сонсож байжээ. Хэсэг хугацааны дараа нөхөр нь гэртээ орж ирсэн байна. Харин нь өнгөрсөн шөнө юу хийж байсныг эхнэр нь өглөө ярихад нөхөр нь огт итгээгүй гэнэ.

Шөнө дундын шуудан

Мөн 2005 онд 44 настай нэг эмэгтэй оройн 10 цагт унтахаар хэвтэж, харин хоёр цагийн дараа сэрээд, компьютерынхаа ард суужээ. Тэр компьютераа асаагаад, бүхий л шаардлагатай мэдээллийг оруулан, гурван электрон захидал бичсэн байна. Захидал бүр нь буруу форматлаж, алдаатай бичсэн ойлгомжгүй тэмдэгтүүдтэй байжээ. Сэтгэл мэдрэлийн эмч нар энэ үзэгдлийг "zzz-mailing" гэж нэрлэдэг бөгөөд өвчин даамжирч байгаа хэрэг гэнэ. Гэхдээ тэр эмэгтэй үсэг шивэх, Интернэтэд орох нууц код, өөрийн логиныг оруулах зэрэг маш нарийн үйлдлийг зөв хийсэн байна. Энэ хүн яагаад ийм болсон нь одоогоор тодорхойгүй бөгөөд эмэгтэйн ууж хэрэглэж байсан эм бэлдмэл буруутай болов уу гэж эрдэмтэд таамаглаж байгаа ажээ. Я.Сүхбаатар

# # Read more! #

Зүүдний тухай хосгүй арван баримт

Зүүд бол олон зуун жил, тэр ч байтугай олон мянган жил хүн төрөлхтөний хамгийн шилдэг ухаантнуудын оюун санааг бужигнуулж байгаа тэр зүйл юм. Яаж ч мэрийлээ гэсэн, албан ёсны шинжлэх ухааны тайлбарлаж чадахгүй байгаа тэр зүйл бол зүүд мөнөөс мөн. Зүүд нь бидний ирээдүйг зөгнөдөг гэж олон хүн итгэдэг. Тиймээс эрдэмтэд зүүдний бүх учир битүүлэг асуудлыг тайлбарлахыг эрмэлзэж байгаа нь мэдээж хэдий ч, бас олон зүйлийг ойлгох аргагүй л байна. Гэвч зүүдний тухай хамгийн ссонирхолтой хэдэн баримтыг энд зүгээр л дурдая.

10. Хараагүй хүмүүс зүүдэлдэг

Энэ нь ямар нэг шалтгаанаар сүүлд хараагүй болсон тэр хүмүүст хамаарна. Хэрвээ хүн төрөхдөө хардаггүй байсан бол, тэр зүүдлэж чаддаггүй, тэр дуу чимээний болон "үнэрийн" зүүд зүүдлэдэг. "Олдмол" хараагүй болсон хүмүүс бусад
бүх хүний адил хар-цагаан өнгөөр болон бусад элдэв өнгөөр зүүдлэдэг байна.

9. Хүн өөрийн бүх зүүдний 90 орчим хувийг мартдаг

Маш цөөхөн зүүд санаанд үлдэгийг бүх хүн мэднэ дээ. Зүүдний гуравны нэг нь биш, тал нь биш, бүтэн 90 хувь нь мартагддаг нь ерөөс сонин. Хичнээн сонирхолтой зүүд мартагддагийг төсөөлөн бодоод үзье л дээ. Өөрийнхөө зүүдийг санавал зарим хүн олон зүйл амлах нь лавтай. Харин бусад хүний зүүдийг зүүдэлвэл бүр илүү сонирхолтой байх болно. Мэдрэлийн мэс засал болон нанотехнологи бага зэрэг хөгжихийг л хүлээх үлдэж байна...

8. Бүх хүн зүүдэлдэг

Бид өөр өөр хүн болохоор өөр өөрөөр зүүдлэж таараа. Гэхдээ дээр өгүүлснээр, зүүдний 90 орчим хувь нь мартагддаг. Энэ бол статистикийн дундаж утга, өөрөөр хэлвэл зарим хүн бусдыг бодвол зүүдээ илүү сайн санадаг, гэвч
зүүдээ ерөөс санадагүй заяа нь хаячихсан хүмүүс ч бий. Ийм хүмүүс ерөөс зүүдлэж үзээгүй хэмээн өөрийн найз нөхөд болон танил хүмүүст ярьдаг. Үнэндээ бол тийм биш.

7. Зүүд нь сэтгэл санааны элдэв хямралаас сэргийлдэг

Зүүд нь бидний байнга санаж байдаг болон санаж явсан хүслийн тусгал юм. Чухамхүү зүүд нь сэтгэл санааны системийг хямрахаас хамгаалахад тусладаг байна. Саявтархан сэтгэл судлаачид нэг туршилт хийж, түүнд оролцсон сайн дурын хүмүүст 8 цаг унтахыг зөвшөөрч, харин яг "зүүдлэдэг" үе болохоор нь тэднийг сэрээж байжээ. Туршилтад оролцогчид хэсэг хугацааны дараа өдрийн цагаар дэмийрч, ямар ч шалтгаангүйгээр цухалдаж, эвгүй байдал гаргаж эхлэсэн байна.

6. Зүүдэндээ бид хаа нэгтээ харсан тэр хүмүүсийг л зүүдлэдэг.

Тархи шинэ хүмүүсийг "санаанаасаа зохиодоггүй". Та эргэлзэж байна уу? Үнэндээ хүнд зүүдлэгдсэн тэр хүн өмнө нь өөртэй чинь уулзаж байсныг аль эрт нотлосон юм. Жишээ нь, 35 жилийн өмнө таны өвөөгийн машинд шатахуун өгч байсан хүн 40 настай байхад зүүдлэгдэж болно. Бид амьдралынхаа туршид олон мянган хүнийг хардаг, тэд дараа нь зүү-дэнд орж ирдэг.

5. Зарим хүн хар-цагаан өнгөөр зүүдлэдэг.

Бүх хүн зүүдлэдэг, гэхдээ барагцаалвал 12 хувь нь хар-цагаан өнгөөр зүүдлэдэг байна. Яагаад ингэдгийг эрдэмтэд хараахан илрүүлж чадаагүй байгаа ч, баримт бол баримт, өнгөтэй зүүд хэзээ ч зүүдлээгүй хүмүүс бас бий.

4. Зүүд бол ер нь л зэрэглээ.

Бага зэрэг ойлгомжгүй хэлсэн байж магад, гэхдээ зүүд шиг тийм хачирхалтай, учир битүүлэг зүйлийн талаар онцгой тодорхой юм хэлэх аргагүй. Зүүд бол бэлгэдлийн өвөрмөц хэл юм. Бидний зүүдлэдэг олонхи зүүд бол сэтгэл хөдлөлийн аль нэг талыг илэрхийлдэг.

3. Нэг сонин баримт байна аа, тамхи татахаа больсон хүмүүс тамхичид юмуу хэзээ ч тамхи татаж байгаагүй тэр хүмүүсийг бодвол, хавьгүй илүү хурц өнгөтэй зүүд зүүдлэдэг байна. Тамхи татахаа больсон архаг тамхичид бүр хурц өнгийн зүүд зүүдлэдэг ажээ. Дашрамд тэмдэглэхэд, ийм хүмүүс ердийн зүүдийг бодвол, тамхи татсан үеийн зүүдийг хавьгүй цөөн зүүдлэдэг байна.

2. Гаднын хүчин зүйлс бидний зүүдэнд нөлөөлдөг

Үнэхээр гаднын авиа, үнэр, шүргэлт, бидний унтаж байгаа өрөөний температур юмуу тэр ч байтугай хатуу дэрийг санагдуулдаг тэр зүйл бидэнд байнга зүүдлэгддэг. Энэ бүгд нь хүний зүүд, физиологийн үйл явцад ямар нэг байдлаар нөлөөлдөгийг харуулж байна.

1. Хүнийг унтаж байхад, түүний бие ямар ч "хөдөлгөөнгүй" болдог.

Энэ бол үнэхээр тийм. Бидний тархи нойрон дундах хөдөлгөөний үед өөрөө өөртөө муу юм хийхгүй юмсан гэхдээ биеийн идэвхитэй хөдөлгөөний төвүүдийн үйлдлийг таслахыг мэрийдэг байна.
За одоо, жаахан юм нэмж хэлмээр байна:
- бид хурхирч байхдаа зүүдэлдэггүй
- хэрвээ таныг хамгийн хурц өнгөтэй зүүд зүүдлэж байх яг тэр үед сэрээсэн бол, ийм зүүд сайн санагддаг байна.
Я.Сүхбаатар

# # Read more! #

Øèäòýíèé ÷óëóó

Шидтэний чулуу
Хязгааргүй шуналтай атлаа хязгааргүй эрх мэдэлтэй хүмүүний өмнө хаашаа ч зугтах аргагүйгээр зогсох ямар хэцүү юм бэ. Эрх мэдэлдээ бүрэн итгэж, ханасан харц нь намайг хайлуулчих шахна. Миний хувьд асуудал ямар хэцүү, гарцгүй байх нь хамаагүй, гагцхүү тэр хүний хүсэлд нийцэж байх учиртайг олон юм ярилтгүйгээр тэр харцнаас нь мэдэрч байх юм.

Тэр надад “Чи чад, харин юу хийхээ өөрөө мэд...” гэв. Гүйцээгээгүй үг нь ч ойлгомжтой. Би эргэж харлаа. Ард асар том морин тойруулга байна. Түүнийг тойрон өнөөх эрх мэдэлтний, эзэн захирагчийн харьяатууд бөөгнөрөн шавааралджээ. Тэд бол манкуртууд, эрх мэдэлтний хүсэл зоригт нь үйлчилж, түүнээсээ аз жаргалаа олж авдаг хүмүүс. Өөрөөр ч байж чадахгүй биз, тийм найдлага даанч хомс санагдана. Эзэн захирагчийн хязгааргүй шуналынх нь хэрэгцээ болдог тэр хөөрхий хүмүүс баясан цэнгэхээ ч гэсэн зөвхөн эзэн захирагчийнхаа ивээлээс л хүртдэг аж. Ээлжит нэгэн шуо, нэгэн золиос нь би болжээ гэдгээ ойлгож байгаа маань надад эмгэнэлтэй. Хэрвээ үүнийг мэдэхгүй, мэдрэхгүй тэнэг мунхаг байсан бол надад их амархан, хөнгөн байхсан, тэдэнтэй маасагнаад л, маазраад л, эзнээ баясгаад, “Сэцэн мэргэн удирдагч мандтугай, мөнх насалтугай” гэж хашгиччихаад л сэтгэл ханаж, амьдралынхаа утга учрыг олж хараад явж байхгүй юу.

Захирагч тэднийгээ баясгахаар энэ удаа намайг сонгожээ. Харин яагаад заавал би гэж... тохиолдол байв уу, хувь заяа юу. Тохиолдол бол хохь нь, хувь заяа байсан ч ялгаагүй.

Ямар шид үзүүлж тэр цугласан олныг цэнгүүлэхээ, эзэн захирагчийн хязгааргүй шуналынх нь нэг эд эсийг баясгахаа мэдэхгүй ч би нэг л шийдмэг хөдөллөө. Дотроо өөрийгөө шоолон инээмээр байв. Тэгээд би халтар мориныхоо далан дээр пад хийтэл алгадаад тэргэний арал дээр үсрэн гарлаа. Тэргэн дээр дунд зэргийн модон торхонд хар чулуунууд дүүргэжээ. Чухам хэзээ гэдгээ би санахгүй байна. Ихээ олон он жилийн өмнө урт далбагар навчсынх нь завсраар нар солонгорсон ойд өнө мөнхөд аялгуу эгшиг хайрлан мэлтрэн урсах бяцхан шулганаа горхины хөлд энэ хар чулуудаар тоглож сууснаа санаж байх юм. Харин яаж яваад тэдгээр чулуудыг энэ бурангуй ёс ноёрхсон газарт аваад ирсэн юм болдоо. Чулуу байрнаасаа нэг хөдөлбөл гурван жил зовдог юм гэнэ лээ. Ойн тэр бяцхан горхины аялгуу нэгэн хөгөөр дутаа даа гэсэн харамсал тэдгээр чулуудыг таниад төрж байх юм.

Тэгээд би мориныхоо жолоог дугтраад толгойгоо золбоолог өргөн, сэнгэнэтэл исгэчлээ. Морь маань цовоолгоор толгойгоо дохин, дэжигнэтэл хатируулсаар морин тойруулга руу орж явчихлаа. “Агуу их шидтэн өнөөдөр та бүхэнд агуу их ид шидээсээ үзүүлэх гэж байна. Манай их энэрэнгүй, өгөөмөр эзэн захирагч та бүхэнд энэ агуу их ид шидийг үзүүлэхийг хүссэн юм шүү” хэмээн зарлагч чанга дуугаар зарлан тунхаглахад ард түмэн түрхэрэлдэн шуугилдлаа. За ингээд агуу их идтэн гэдгээ сонссон би анх удаагаа, бас сүүлчийн ч удаа байж магад олны өмнө ид шидээсээ үзүүлэхээр хөгшин халтар морины хамт гарч ирлээ дээ. Халтар моринд маань хөллөсөн тэрэг хөнгөн, яг л эртний кидүүдийнх шиг хоёр дугуйтай, нэг хүний зогсоолтой, харин миний өмнө өнөөх тунгалаг горхины хар чулуугаар дүүргэсэн модон торхтой. Харин миний хувьд шидтэн гэдгээ дөнгөж сая л сонсож байгаа хүн чинь, инээдтэй биз дээ, ямар ид шид үзүүлж, тэр их эзнийхээ хишгийг горилсон олон амьтныг хэрхэн баясган бахархуулахаа яаж мэдэх билээ. Дэмий л гараа алдалчилхаад, агуу их шидтэн биш, нөгөө хаан шалдан байна гэдгийг үлгэрт гардаг шиг агуу их залилагч шиг амьтан морин тойруулгыг тойрсоор байв. Толгойд юу ч орж ирдэггүй шүү. Хүмүүс эхний хэдэн тойрог дээр баярлалдан, уухай хашгирч шуугилдаж байснаа сүүлрүүгээ дуу хоолойнх нь өнгө нэг л биш болоод явчихлаа шүү. Аргагүй шүү дээ, амаа ангайчихсан амьтан морин тойруулгыг арван хэд тойрохдоо гараа алдлах, нэг хуурамчхан инээхээс өөр юу ч үзүүлж харуулахгүй байхад... Хүмүүс бухимдаж, ууртай хилэнтэй дуу сонсогдоод, энд тэндээс хараал урсаад эхэлвээ. За ингээд өнөөх хүслээр биш хүчээр болсон хөөрхий “Царцаа Намжил” –ийн түүх өнгөрч буй бололтой. Эзэн захирагчийн итгэл даагаагүй бол энэ ертөнцөд хөдөлгөх тоосны нь тоо дуусч байгаа гэсэн үг. Түүний шаардангүй, захирангүй хүсэл дүүрэн өнөөх харц харагдах шиг..., гэвч ядаж байхад яр гэгчээр яагаад ч юм дотроос айдас гэхээсээ илүү нэг л хоржоонтой инээд юу юугүй дэлбэрчих гээд байх юм.

Гэнэтхэн дэргэтэл хатируулж явсан муу халтар морь маань морин тойруулгын сул хөрсөнд бүдчээд харуулчихлаа. Би өнөөх чулуутай торхон дээгүүрээ даваад мориныхоо хойт хоёр хөлрүү хийсчихэв. Миний араас торх бөмбөрөн орж ирээд, чулуунууд харжигнан цацарсанд халтар морь маань туйлаад пижигнэчихлээ. Морь маань нэг талдаа өрөөсөн арал нь хугарчихсан тэргээ бөөрөөр нь чирээд, нөгөө талдаа сүүл, хөмөлдрөгө хоёроос нь зуурчихсан намайг чирээд морин тойруулга дундуур ёстой нэг дураараа туйлж, тоос манангаар дүүргэж орхив. Үзэгч олон агшин зуур таг болсноо уухай хадуулаад явчихав. За ингээд нөгөөх агуу илбэчин, шидтэн маань энэ уухайн дунд мориндоо чирэгдэж үхдэг байж дээ. Морин тойруулгыг дахин нэг тойртол гай юу, аз уу, мэдэхгүй, өнөөх унахдаа хагарсан торх морины хөлөөр тээ дээр хөөрсөнөө буухдаа яг морины маань толгойд очоод углагдчихдаг байна шүү. Морь тэр чигтээ морин тойруулгын хашааг зад дайраад тэртээд сүүхийх аглаг уулсын зүг чигээрээ давхиуллаа. Араасаа бөөрөөрөө унасан тэрэг чирч яваа болохоор бөөн тоос, утаан сүүлтэй гэж байгаа. Харин би мориныхоо хөмөлдрөгөөс зуурсан чигтээ чирэгдэж явахдаа ард үлдсэн олны гайхаж, бахархсан нүдийг тодоос тод харж байв. Тэд намайг үнэхээрийн агуу ид шидтэн гэдэгт итгэцгээжээ. Ганц хоёр наалдас нь төмөр бүснийхээ дээгүүр сэртийсэн эвдэрхий торх толгойдоо угласан морь маань тэдний нүдэнд арван хоёр салаа эвэр бүхий буга болон харагдсаныг, араас минь ханаран боссон их тоос шороо сүүн зам болон харагдсаныг ч мэдэж байв.

Хамгийн сонирхолтой нь мөдхөн өнөөх асгарсан хар чулуудыг Шидтэний чулуу, хишиг хэмээн бөхийн цацсан боорцог булаалддаг шиг бүгдээр дайран орж, булаалдан, бужигналдана гэдгийг ч би мэдэж байлаа. Наран мөнхөд гийсэн нам гүм ойн дундах аялгуут бяцхан горхины тэр чулууд энэ мунхарсан олондоо бол бурхны бэлэг л дээ. Тахиж шүтээд явбал тархи оюунд нь гэрэл гэгээ өгч ч магад юм.

Харин эзэн захирагч их талын дунд тоос манаруулан алсарч яваа миний араас ёжтой хүйтнээр мушийсхийсэн нь нэг л зэвүүн бөгөөд нууцлаг байлаа.

# # Read more! #

Өрөөсөн таавчиг маань хааччихдаг байна аа...?

За, удаж удаж нэг зүүдлэв үү, унжиж унжиж нэг бичиглэв үү, мэдэхгүй ээ.

Хүйтэн жаварлаг салхи хөнжил нэвт үлээн, сах сэжүүрийг нь сэвэн, хамаг биеийг мөсөөр жигнэх мэт болоод байхад чинь ямар ч нойртой амьтан сэрэхгүй гээд өөр яахав дээ, арай гэж олдсон үнэтэй /ойрд нойргүйдээд/ нойроо харамлан харамлан хучлагаа зузаалахаар өндийвөл хаалга байдгаараа дэлгээтэй байх юм. Өрөөнд өдөр шиг, гэхдээ бүрхэг цастай өдөр шиг гэгээтэй байх агаад дэлгээтэй савчих хаалгаар үргэлжилсэн их цасан далайн зах зух тэртээ доор харагдаж, үе үехэн хэсэг бусаг манан будан шууран өнгөрнө.

Уг нь миний нойрсож буй өрөө апартментийн хоёр давхарт л даа. Гэтэл өнөө хоёр давхар энэ тэр нь ч алга болчихож, тэр ч бүү хэл миний унтаж буй өрөө бүх байшингаасаа тасран салаад дангаараа нэг дан амбаар шиг юм болчихсон агаар тэнгэрээр халин нисэж явна өө. Гэхдээ хаагуур гээч... Умард туйл дээгүүр...
Тэр хаалгаар орж ирж буй салхи жавар умард туйлийнх юм хойно хөлдөөх шахах нь аргагүй шүү дээ. Яагаад умард туйл гэж бодсон гэхээр Чикагогоос Бээжин рүү нисэхэд онгоц босонгуут л шууд умар зүг бариад нисчихдэг юм билээ. Тэгээд Худзоны булангийн баруун бөөрөг дээгүүр ниссээр умард Мөсөн далайтай золгож, бараг л умард туйлийн зүүхнээр өнгөрдөг юм. Тэгэж нисэж явахдаа л онгоцны цонхоор тэртээ дор үргэлжлэх их цас мөсөн далай, хааяа ан цав гарсан гүн хар ангал уснуудыг сайн санаж, тэгээд л энэ удаагийн өрөөтэйгээ нисэж яваа нислэг маань тэр умар туйл хавьцаа л яваад байгаа юм уу даа гэж бүдүүн зүрх гарган таамагласан хэрэг л дээ.

Үгүй, одоо яалтай билээ, ядахдаа хаалгаа хаадаг байгаа даа гэж бодтол
- Хүүе, нөгөөдөх чинь босоод ирэв чив. Гэсэн нэгэн дуу сонсогдоодхов.
Нэг биш хэд хэдэн этгээд хаалга хавьд байгаа бололтой сүүтэгнэнэ. Нэг харахад сүг сүнс шиг, яг нөгөө “Каспер ба түүний нөхөд” киноных шиг харагдсан гээч.
- Ингэж болж байгаа юм уу гээд нэлээд бүдүүн дуутай нөхөрийн гайхангуй дуу гарлаа.
Даарсан, нойрондоо хорогдож, харамссан миний ааш улам хөдөлж,
- Юуны чинь “Ингэж болж байгаа юм уу” гэж, наад хаалгаа ингээд дэлгэчихэж болж байгаа юм уу, харин. Бушуухан хаагаач ээ, гээд хашгичиж гарав.
Нөгөөдүүл хоорондоо бөвөр бөвөр юм гүвтнэлдээд хөдлөх юм биш. Би өндийж суугаад хөнжлөөрөө биеэ ороомор болж,
- Хүүеэ, осголоо ш тээ, даараад байна, ойлгож байна уу, наад хаалгаа хаах юм уу, дүлий годилнууд аа гээд л хараал ургаж эхэлтэл нөгөөдүүл чинь илэрхий сандралдаад эхлэв бололтой. Гэхдээ миний хашгичихаас сандарсан биш, намайг даарч байгаа нь л тэднийг цочоов бололтой юм.
- Энэ чинь даарлаа гээд байна шүү дээ гээд нэг гонгиносон нөхөр хэлж байна.
- Даарлаа гэдэг чинь юу гэсэн үг вэ? Би ойлгохгүй байна гэж түрүүний бүдүүн дуут дуугарав.
- Харин тийм байна, даарлаа гээд байна шүү дээ, бид нэг юмыг нь л дутуу хийж дээ гэж бас нэг нөхөр хэлэв.
- Би даарах ёсгүй хүн үү, солиотой юмнууд, юугаа чалчаад байгаа юм бэ?

Үгүй, энэ чинь хүн хөлдөх гэж байхад миний даарч хөрөөд байгааг огт ойлгохгүй гайхаад байгаа нөхдүүдийг харахаар чинь уур бүр шаталгүй дээ. Хамгийн ойр байснаар нь хоёр таавчигаа аваад чулуудав. Эхнийх нь байгаа оносонгүй, дэлгээтэй хаалгаар сүнгэнээд л гараад явчихлаа. Удаах нь онов уу, яав харсангүй. Гэтэл нөгөөдүүл чинь хөдлөх нь бүү хэл бүр хөшчихлөө. Өмдөө чулуудлаа. Унтахын өмнө гарчиглаж байсан номоо чулуудлаа. Хажууд байсан авдар дээрээс цаг, бас хэдэн ном, аяга, бас бус гартаа таарсан юмс аваад араас нь нүүлгэж гарав.

Нөгөөдүүл чинь “Хүүе, энэ биш байна, биш байна, буцаах уу, яах уу. Аваад очсон хойно манийгаа баллаад хаях нь... Үүнийг дааруулж болохгүй шүү дээ. Очсон хойно хэн үүнийг дааруулахгүй байлгаж чадах юм бэ, би чадахгүй, чи ч чадахгүй” болоод л, өөр хоорондоо маргаад муудалцаад явчихав бололтой.
Шидэх юм дуусч, авдар дээгүүрээ цааш нь тэмтэртэл гарт нэгэн боодолтой юм таарахаар нь аваад л чулуудаж орхив. Тэр гараас гарангуут л боодол задарч, дотроос нь үй олон гал бадруулсан хуудаснууд өрөөнд хурц гэрэл цацруулсаар бутран цацарч нөгөө үүд хавиар бөөгнөрч байсан хэдийг бүрхээд авдаг юм. Хаалга ч тас хийтэл хаагдав, өнөөх тэнгэрээр дэнхэлзэн элин халин жингүйдэх мэт дүүлж явсан өрөө маань ч пат хийтэл газардах шиг боллоо.

Өрөөг маань дураараа эзэгнэж байсан өнөөх хүйтэн жавар агшин зуурт үгүй болоход, босч хаалгаа шалгаж үзвэл цоожтой хэвээр байх юм. Цонхон дээр очвол юуных нь Умард туйл дээгүүрх нислэг байхав дээ, утаатайхан Улаанбаатартаа л байж байхгүй өөр хаачихав. Цонхны эсрэг этгээдэд, гудамжны чинадад байх байшингийн дээр “Монгол кино үйлдвэр” гэсэн болхидуухан бичиг нь урьдын адилаар утаан дунд бүдэгхээн гэрэлтэн харагдаад, гудамжаар өрөөсөн гэрэлтэй шар такси долилзсоор өнгөрөв.

Хучлагаа зузаалж аваад санаа амран хэвтлээ.

Харин өглөө нь босоод шөнийн тарьсан хэргээ мөшгөж үзвэл хоёр номын хавтасыг нь салж унатал чулуудаж ээ. Бас аяганы сэнж хугарсанаас гадна, гарах хаалганы хажууд байсан 00 өрөөний хаалганы шил бага зэрэг цуурчээ. Гараас гарахдаа гэрэл цацруулан задарч, намайг хөлдөөхөө шахсан тэр дүлий годилнуудыг нэгмөсөн хөөж орхисон өнөөх боодолтой зүйл маань авдарын өрөөсөн буланд ямагт залаастай байдаг аавын өврийн судар “Доржзодов” байсан юмсанж. Өрөөгөөр нэг хуудас хуудсаараа тарчихсаныг нь буцааж цулуулан баринтаглан боох гэж хөөрхөн ажил болов. Зарим хуудсыг нь буруу харуулсан ч байж магадгүй.

Харин хамгийн сонирхолтой нь миний өрөөсөн таавчиг байдаггүй. Өрөөн доторхоо нэг бүрчлэн нэгжээд ч, орцондоо гарч хайгаад ч олдсонгүй. Хааччихдаг юм бол доо. Уг нь Sears дэлгүүрээс 45$ -оор авсан, дажгүй òààâ÷èã ë юмсан.
Òà íàðûí ç¿¿äýíä ºðººñºí òààâ÷èã òààðàëäâàë íàäàä äóóëãàõûã áîäîîðîé äîî.

# # Read more! #