#

Monday, December 31, 2007

Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд хоёртой хуучин оноо үдэх шив

Ландри хийх гэсэн чинь ландрийн машин ажилладаггүй, тэгээд одоо шинэ он дөхөж байхад яаж цэвэрлэгээгүй байхав дээ гээд гараар угаалаа. Баннандаа ус дүүргэчихээд, өөрөө дотор нь орчихоод л бөөн хөөс, уур манан болсон амьтан сууж байтал хаалга онгойгоод хүн ороод ирэх юм.

Хар хувцас, хар нүдний шилтэй нэг өндөр баки залуу ороод ирлээ, араас нь гэтэл Ерөнхийлөгч маань, бас Ерөнхий сайд тэгээд бас баахан хар шилтэй залуус ороод ирэх нь тэр. Уг нь би ч иймэрхүү юманд нэг их энэ тэрээ болоод байдаггүй, хэнэгүй тал нь хэтэрчихсэн товариш ч гэсэн бас сандарч байна аа. Энэ чинь аргагүй ч байх, Төрийн тэргүүнүүд ингээд гэрт гэнэтхэн ороод ирж байхад чинь барьц алддаг л юм байна. Сандрахдаа “Сайн явцгааж байна уу” гээд хөөстэй шал нойтон гараа сунгатал Ерөнхийлөгч нэг гараа өгөх гэснээ царай нь нэг хачин болоод гар барьсангүй, дээгүүр хараад цаашаа эргээд явчихлаа.

Харин Ерөнхий сайд маань мушилзаж ирээд л, хуучин оныхоо хир буртагийг угааж байна уу, сайн угаагаарай хө, бүгдээрээ хамжиж дэмжээд цэвэрлэнэ ээ хө, сайн цэвэрлэнэ дээ гээд гар бариад, бас зогссонгүй дал мөрөөр тэврээд ар нуруун дээр пэт пат хийтэл нь алгадаад авч байна. Хэ хэ бид ч бас нэгэнтээ ингэж тэврэлдэж л явсан улс, эр хүн шиг... гэхдээ Ерөнхийлөгчийн сэтгэл гонсгор байхаар нь бас сэтгэл жаахан тийм байсан ч Ерөнхий сайдынхаа тэр нөхөрсөг тэврэлт, хир буртагаа сайн угаагаарай гэсэн урам өгсөн үгэнд нь их урамшиж байна аа. Бас хажууд нь надтай хамт бараг 5-6 жил төрийн албанд зүтгэсэн буурал ах маань байж байх юм. Зүтгэнээ хө, ХЭЭН гээд тэр бас урам өгч байна. Хуучин оныг иймэрхүү сонинтой үдэх шив.

2007 оны Хамгийн сүүлчийн зүүд энэ болвой хөөрхий.

# # Read more! #

Saturday, December 29, 2007

Нэгэн үүр шөнийн агшинд тэвчих тэвчээрээ одоо насан туршийн тэвчээр болгон хувиргажээ

Шөнө дунд хэн нэгэн цонхыг маань тун ч түгшингүй тогшив. Бүх биеийг нь хулдсан цав цагаан нөмрөг нь асгарах бороонд шалба норсон тэр хүн ямар нэгэн юманд хөөгдөж, амь тэмцэж яваа мэт агдсан шинжтэй харагдсанд яаран цонхоо сөхлөө.
- Хэн бэ?
- Цаг боллоо. Хурдал... Хурдан гараад ир.
- Шөнө дунд байна ш тээ.
- Харин тийм. Цаг болчихоод байна. Удахгүй үүр цайна. Хурдал... хэмээн нэгэн амьсгаагаар давхцуулан шивнэв.
Тэр надад олон тайлбар хэлэхийг хүсэхгүй байна. Түүний байр байдал намайг ч сандаргачихав. Хам хум өмдөө өмсч, цамц курткээ шүүрч аваад цонхоор үсрэн буухад тэр аль хэдийнэ манай апартментийн арын паркин дээрх олон машинуудын дундуур сүлжээд бараа нь тасарч байлаа. Халуун хөгжлөөсөө боссон бие шөнө дундын хүйтэн бороонд цочирдон жихүүцсэн ч амь тэмцсэн тэрхүү цагаас нь хоцорчихгүйн эрхэнд түүний хойноос хар чадлаараа гүйв. Ойрхон байх төмөр замын дагуух ой руу орсон зөрөг замын төгсгөл дээр түүнийг гүйцлээ.
“Цаг боллоо” гэсэн цор ганцхан үг нь л хангалттай. Хаашаа, юуны тулд ингэж яарах учиртайг би огтхон ч төсөөлсөнгүй, харанхуй шөнөөр, царайгаа ч харуулаагүй энэ үл таних учир битүүлэг зүүд шиг хүнийг даган, хаашаа, юуны тулд тийнхүү харайж явах минь нэг бодоход үнэмшимгүй. Гэвч,.. намайг бас нэг тийм агдсан түгшсэн, шийдвэрлэх амин мөчийн өмнөх шиг тийм сэрэл бүрэн эзэмдсэн байх юм. Гагцхүү яарах хэрэгтэй гэдгийг ч би бүх сэрэл мэдрэмжээрээ мэдэж байна. Бусад нь тэр бороот шөнийн тэнгэрийн дорх харанхуй ойн гүндэх шиг л байна. Бид хоёр тэр харанхуй ойн дундуур хэсэг гүйв. Аль чигт хэр удаан гүйснээ би ер санахгүй байна. Гагцхүү тэр хүний цав цагаан нөмрөгөөр л баримжаа болгон, алдчихгүйг чармайн амь тэмцэн сөхчин бүдчин гүйлээ. Манайхаас холгүй байх тэр бяцхан зөрлөгт ой бол багахаан талбайг эзэлдэг, үе үе би түүгээр орой үдшийн сайхныг мэдрэн алхах дуртай билээ. Сайндаа 15 минут таваараа алхахад шувтарчихдаг тэр бяцхан ой маань харин энэ шөнө эцэс төгсгөлгүй балар хөвч болон хувираа юу даа.
Тэгсээр орой дээрээ ганц яндар цагаан модтой бяцхан нүцгэн довцог дээр гарч ирэв. Довцогын орой дээрх тэр мод салхины аясаар ихэд налан унах шахжээ. Нөгөөх цагаан нөмрөгт маань тэр модыг тэврэн сөхөрч суугаад ямар нэгэн тарни ч юм уу нэг юмыг одоо энэ хип хопчидийн үглэдэг шиг үглэн хашгирах юм. Үе үе цахилах цахилгааны гэрэлд тэр яндар модыг унагаахгүйн тулд том тросоор гадаслан уясан байх нь анзаарагдав. Цагаан нөмрөгт хэсэг үглэсний дараа босч нөгөөх гадасыг нь суга татан авлаа. Яг энэ агшинд цахилгаан мансхийж, тэнгэр нижигнэн, хөх гал өнөөх өгөр яндан модны мөчирсөөр гүйж байснаа тэр ган троссыг нь даган жирилзсээр цагаан нөмрөгтийг ч нэрвэв. Хнн. Довцогын орой бүхэлдээ хөх галд хучигдан, цагаан нөмрөгт маань юу юугүй бут үсрэн унах нь уу гэмээр тэр гал, цахилгаанд цохиулан татвагнан, хашгирлаа. Балмагдаж мэгдсэн минь багадсангүй. Гэвч бадарсан хөх гал номхорч, цагаан нөмрөгт маань өнөөх гадсыг яг л илд өгч буй мэт хоёр гардан надад өглөө. Би ч гардаад авчихав. Тохой хагас хэрийн цагаан царсан гадас байх юм. Тэгээд тэр хэлж байх юм.
- Чи энэ зөрөг замаар ороод цааш өөрөө явна.
- Би хаа хүртэл явах юм бэ?
- Тун удахгүй, чи жижиг чулуун гүүрэнд тулж очно. Тэр гүүрээр давмагц чи бүгдийг санах болно. Гагцхүү хугацаа алдаж болохгүй.
Тэгэж хэлчихээд тэр хүн жижигхэн хөх гал болоод нөгөөх гар дээр минь байгаа цагаан гадсанд шингэчихэв. Алмайрч болохгүй, би шамдан ухасхийж, нөгөөх зөрөг замаа олоод цааш гүйлээ. Гадсаа элгэндээ тэвэрчихсэн. Нээрээ тун удалгүй бяцхан чулуун гүүрэнд тулаад ирэв. Бороо татарч, тэр ч бүү хэл хэсэг бусаг үүлсийн завсараар шөнийн гүн хөх тэнгэрт одод хурцаар анивалзан харагдаж эхлэв. Бага зэрэг гэгээтэй болж, ойрын зайн юм үзэгдэхтэй ч болов. Би гүүрэн дээр гарлаа. Тиймээ, энэ гүүрийг би санаж байна, Хичнээн ч жил сарын өмнө юм бэ, би энэ гүүрээр нэгэнтээ явж байсан юм байна. Он цагийн уртад ч юм уу, эсвэл орчлонгийн элдэв шалдав үймээний тоосонд ч юм уу мартагдсан тэр дурсамж маань бага багаар сэргэн, би энэ гүүрний хаана, юу байгааг, бас би яах ёстойгоо бага багаар санаж эхлэв.
Тиймээ энэ гүүрээр гарсан дор баруун талд нь жижигхэн хонхор бий. Түүний баруун хойт буланд нэгэн нүхэн гэр бий. Энэ хонхор бол баруун хойшоо харсан долоон жалгын уулзвар болдог газар. Эрт цагт Хөх Энгэр нэртэй байсан гэдэг. Харин энэ газар аль аймгийн аль сумын нутаг байдгыг би ер санахгүй байна. Юутай ч энэ бол Монголд байдаг газар, америкт биш. Би тэгэхээр хэдхээн минутанд Америкаас Төв Азийн хаа нэгтэйд амжаад ирчихсэн бололтой юм. Би гүүрээр гарангуут баруун эргэж тэр хонхор луу орлоо. Америкад шөнө дунд өнгөрч байсан бол энд одоо их үд өнгөрөөд наран жаргахаар нэлээд духайжээ. Гэтэл тун санамсаргүй юм болов. Тэр хонхорт нэг Пургон машин, бас нэг Делика машин. Бөөрөн дээр нь ...ТВ гэсэн бичигтэй юм аа бас. Пургоных нь дээр нь антенн энэ тэр нь сэрийлдээд л... Бас хоёр гэр, хэдэн майхан байна. Гэрийн гадаа жижиг оврын мотор асааж, гэрэл гаргажээ. Бас аяны зуух тулж, хоёр хүн тэнд хоол хийж буй бололтой бөртөлзөж байна. Би ийм гэнэтийн зочидтой таарна чинээ огтхон ч санасангүй, алмайран гайхав. Тэгээд тэднийг тойрон нөгөөх баруун хойт буланд нь байгаа нүхэн гэрийн зүг сэмээрхэн алхтал, өнөөх галын дэргэд байсан хоёрын нэг нь намайг харав бололтой дуудаж байна. Очих уу, яах вэ, дуулаагүй хүн болоод тойроод гарчих уу, тэгвэл араас дуудаж, дагаж ирээд хамаг юмыг маань баллаад хаячихаж мэднэ. Юутай ч очиж уулзах хэрэгтэй. Тэд яагаад энд ингэж олноороо, хэрэг зориг болгон ирсэнийх нь учир ч надад бас их сонинтой. Тэгээд ч надад өнөөх агдаж яарахын хэрэггүй болсон, цаг хангалттай байгааг би харж байна. Үүр шөнийн үнэгэн харанхуй болтол дахиад хагас өдрийн хугацаа байгааг би харж байлаа.
Би тэдэн лүү очлоо. Өө, тэгтэл танил хүн байна. Хоюулаа. Нэг нь манай нэг өдөр тутмын ТВ-ийн орлогч дарга хийдэг өндөр алаг нүдтэй хүн, нөгөөх нь манайдаа л гайгүй зураглаач гэгддэг оператор залуу хоёр байна.
- Хүүе, чи бас хүрээд ирээ уу, Аль сониноос явж байна вэ? Хэ хэ, хэмээн өнөөх өндөр алаг нүдэн учиргүй хөхрөв.
- Эсвэл хувиараа сонирхож уу?
- За наашаа суу, цай уу хөө. Бид ч дэмий баахан чулуу хөөсөн улс л байна. Ганцаарааа явна уу, хэ хэ. Энэ ч ёстой зууны ХУУРАМБАА болж байна даа, хэ хэ, за 100-аа гарга, гарга, Хатан туулынхаа рашааныг санаж байна шүү, энэ эзгүй цөлд хатаж үхэх шахлаа хэмээн хөгжилтэй нь аргагүй инээлдэцгээнэ. Намайг бас өөрсдийгөө, бас өөр хэнийг ч юм бэ, их олон хүнийг шоолон хөхрөлдөж буй бололтой юм. Инээлдэх дуунаар майхны ам нээгдэж бас нэг зүс үзсэн нөхөр сэгсэр халимагтай толгойгоо цухуйлган нойрмог нүдээр намайг сонжингуй харсанаа буцаад орчихов.
Би тэднийг анхааралтай харав. Тэд тун удахгүй ямар нэгэн тун чухал үйл явдал болох гэж байгаа тухай ямар ч мэдрэмжгүй сууцгааж байна. Тэгээд тэд ингэж ярьцгаах юм.
Тэд энд ирээд нэг сар болж байгаа гэнэ. Маргааш буцах аж. Энэ хонхорт, энэ нүхэн гэрт ямар нэгэн чөтгөр ч юм уу, хий үзэгдэл байгаа тухай хэд хэдэн баримт бүхий материалыг орон нутгаас ч, бас судалгаа шинжилгээний багаас ч ирүүлсэн юм байна. Тэгээд түүнийг нь баталгаажуулж авахаар Монголын дөрвөн ТВ, 10 гаруй сониныхон, бас судалгааныхан, Шамбал нийгэмлэгийнхэн, Академийнхан, бас юу гэнэв нэг ийм юм судалдаг нэртэй хүрээлэнгийхэн гээд бараг 100-аад хүмүүс , бас элдэв долгион, энерги хэмждэг, мэдэрдэг багажуудаар зэвсэглэцгээгээд Улаанбаатараас ирцгээсэн юм байна. Тэдэн дотор нөгөөх мэргэлдэг, хардаг үздэг хүмүүс ч ирсэн юм байна. Гэвч тэд юу ч олж харсангүй, сүүлдээ цөхөрцгөөгөөд, баахан том онигоо боллоо гэцгээгээд, нөгөөх юун “Алтан цөгц”, шатаадаг “Өлзиймаа”, “Мөнхийн хөдөлгүүр”, Юун үзмэрч Дашцэрэн энэ тэр вэ, жинхэнэ том онигоо л энэ боллоо гэцгээгээд уурлах нь уурлацгааж, инээлдэх нь инээлдэцгээгээд ихэнх нь уван цуван буцацгаасан юм байна. Тэдний итгэлтэй нотолж буйгаар бол энэ хонхорт харагддагаас хар хад, хашгирдагаас хар хэрээ хоёроос өөр юу ч байхгүй, зүгээр л айсан хүмүүст аргал хөдөлдөгийн нэг адил үлгэр, дэмийрэл, төөрөгдөл.. аж.
Харин энэ хэд яагаад ч юм хоцорчихсон байж. Машин нь эвдэрсэн гэсэн үү, яасан. Тэгээд ийм юманд итгээд Улаанбаатараас 1200 км газар зориж ирсэн намайг бас шоолон баахан инээлдэцгээлээ.
- Би Улаанбаатараас ирээгүй ээ
- Хаанаас ирэв
- Америкаас
Тэд “Хо хо, хи хи” хэмээн улам чангаар хөхрөлдөв. Алдгийм байна. Хамгийн их хууртсан хүн нь чи боллоо доо. Чамайг шагнана аа гэнэ.
- Үгүй ээ, энд юм байгаа, юу гэдгийг нь би мэдэхгүй ч юм байгаа гэдгийг нь би мэдэж байна.
- Хи хи, хо хо, хү хү, ги ги, гү гү
Нөгөөх хоёр бүр инээдээ барьж чадахгүй нэг нь газраар өнгөрч мушгираад уначихав. Тэгээд өндийж миний царайг нэг хальт харчихаад л буцаад мушгираад уначих юм. Миний итгэлтэй байгаа царай төрхийг харах нь тэдэнд үнэхээр инээдтэй байгаа бололтой. Харин миний эгдүү хөдөлж байна. Тэдний ийм харалган, гэнэн бодлогогүй байгаад нь бүр уур ч хүрэх шиг...
- Үгүй ээ, энд юм байгаа. Энэ нүхэн гэрт... Одоо энэ шөнө л гарч ирэх учиртай, энэ үүр шөнийн өтгөн харанхуйгаар...
Намайг ингэж хэлэхээр нөгөөх орлогч дарга маань тэртэй тэргүй том нүдээ дүрлийлгэж духайж ирээд л харах юм. Тэгснээ тэсэлгүй тас тас хөхрөөд унах ажээ.
Тэдэнтэй тэгэж мангартаж байх нь үнээр утгагүй, тэднийг тэр хөгжүүн инээд, доогтой тохуутай баясгалан дунд нь орхиод харанхуй болтол би амрахаар Делика машины арын суудал дээр хөндлөн хэвтээд өгөв. Хэсэг зуурхан сайхан унтжээ. Зүүдэнд өнөөх цагаан нөмрөгт ирэв. Тэр хэлж байна. “Чи эцсийн мөчид огтхон ч ЯАРЧ БОЛОХГҮЙ. ТҮҮНИЙГ БҮРЭН ГАРЧ ИРТЭЛ НЬ, БИЕЖТЭЛ НЬ ХҮЛЭЭХ ЁСТОЙ” гэж хэлэв. Түүний царай төрх нь “Бөгжний эзэн” киноны сайн талын визард Кандольф шиг.. Төстэй юм. Намайг сэрэхэд гадаа тас харанхуй байв. Нөгөө нөхдүүдийг харвал галаа аль хэдийн унтрааж, гадаа нэг ч хүн алга, нам гүм, бүгд майхандаа унтацгааж буй бололтой. Сайн биз. Надад ер саад болохгүй. Би сэмхэн босч машинаас гараад хонхорын захаар жаахан явж, биеийн чилээг гаргав. Тэгээд нэгэнт Шөнө дунд эхэлж буй тул өнөөх баруун хойт талд байх нүхэн гэрийг чиглэлээ. Энэ гэр бол аль өнгөрсөн зууны 40-өөд онд Хасаг, Гоминдануудтай тэмцэж байх үед хилийн заставынханы барьсан нүхэн гэр юм. Харин гайхалтай нь тэр цагт баригдсан 13 нүхэн гэрээс ганц энэ гэр л бүрэн бүтэн 70 орчим жилийг үджээ. Хаалга нь элсэнд дарагсаныг эс тооцвол шүү дээ. Тийм учраас энэ гэрт тооноор нь орох болов. Гэрт халуун ч үгүй, хүйтэн ч үгүй, бас нихширмэл үнэргүй нь хэн нэгэн энд энэ он жилүүдэд толгой хорогдож байсан мэт...
Би одоо юу хийх вэ гэдгээ эргэцүүллээ. Би голомтынх нь баруун эвэргийг нь зүүн сугаараа дэрлээд хоймор өөд харж унтсан, эсвэл үхсэн дүр үзүүлэх хэрэгтэй. Шөнө дундаас тэр баруун хатавчнаас бага багаар хар утаа болон гарч ирнэ. Тэгсээр тэдгээр утаа өтгөрсөөр, үүрийн үнэгэн харанхуйгаар бүрэн биежсэн төрхтэй болтол нь би түүнийг үргээхгүйгээр тэвчээртэйеэ хүлээн учиртай. Тэгээд дараа нь...., дараа нь би түүнийг алах ёстой. Миний баруун гарт нөгөөх цагаан нөмрөгтийн өгсөн цагаан модон гадас бий. Түүгээр нэвт сүлбэх учиртай. Энэ бол 60 жилд ганцхан удаа тохиох тун ховор боломж гэдгийг би мэдэж байна. Харин тэр хэн юм бол гэдгийг би нөгөөх Цагаан нөмрөгтийг хэн гэдгийг мэдэхгүйтэй адил бас мэдэхгүй. Гэхдээ тэр бол хар хүчний харьяат гэдгийг би зөнгөөрөө мэдэж байгаа.
Хун цагаан байхад Хэрээ хар байдаг нь учиртай. Тэгэхээр тэр бол Хар хэрээний талынх гэдэг нь тодорхой.
Хэрвээ түүнийг энэ боломжийг ашиглан дарахгүй бол дараагийн 60 жилд ч бас түүний нөлөөлөл хүчтэй хэвээр байх болно. Энэ ирэх жаран бол их эргэлт болох ЖАРАН. Их шилжилтийн ЖАРАН. Шинэ аугаа их эрин үеийн босгийг, өнгийг тодорхойлж өгөх учиртай ЖАРАН. Тэгэхээр энэ жарныг хар сүүдрээс, хар энергиэс аль болох холтослох хэрэгтэй. Энэ бол хэн нэгний амийг аврах шиг асуудал биш аж. Энэ бол миний энэ насанд хийх учиртай үүрэг, надад ногдсон тэр ажил аж. Энэ тухай бодоод ирсэн чинь, одоохон өөрийнхөө гүйцэтгэх гэж буй үйлийнхээ хариуцлагыг мэдрээд эхэлсэн чинь би бүүр айж түгшиж орхив. Тэгэхээр энэ тухай бодохгүй байх хэрэгтэй. Зүгээр л нэг малын ядарсан хулгайчыг барих гэж байгаа мэт тайван байх хэрэгтэй. Сэтгэл санаагаа бат, тогтвортой байлгаж, аливаа нөлөөлөл, ховсод автахгүй байх учиртай.
Тэгээд би баруун гар мааньчөлөөтэй байхаар голомтын баруун эвэргийг зүүн талаараа налаад хэвтлээ. Баруун гартаа өнөөх цагаан модон гадсыг тас атгаастай. Түүнээ элгэндээ нууж, үзүүрийг нь зүүн сугандаа хавчуулаад хэвтэв.
Гэтэл удсан ч үгүй ард юм шуухтинах, хүн амьсгаадах шиг чимээ сонсогдов. Тэр тийм эрт ирж эхлэх байсан юм болов уу. Цаг эрт байна даа. Гэтэл гэрийн үүдний шороон шалан дээр ямар нэгэн жинтэй юмаар дарж буй чимээ шажигнаж сонсогдоод, тэр чимээ надад улам бүр ойртоод ирэв. Хамаг сэрэл мэдрэмж маань хөвчрөн чангарчээ. Тэр тийм эрт ирэх учиргүйсэн. Эсвэл ирж байгаагаа ингэж мэдрүүлж байгаа юм болов уу. Юутай ч үүрийн өтгөн харанхуй болтол юу ч болж байсан тэсэх хэрэгтэй. Гэтэл ард нөгөөх чимээ үргэлжлэн гарсаар. Бүр хүн шуухитнах ч шиг... Тэр бол жингүй байх учиртай. Ирсэн ч шороон шалан дээр даралт өгч буй чимээ гарах учиргүй. Тэгэхээр энд өөр юм байна уу. Гэтэл нуруунд ямар нэгэн юм хүрэв. Дотор зарс хийж, ар нуруугаар юм жирэлзэн гүйх шиг... Энэ чинь юу билээ. Нөгөөх гэтэл бүүр таван хуруугаар нурууг маань тэмтэрч байна аа. Хондлойноос дээш нь алгуурхан ирвэгнүүлэн зурж өгссөөр... Тэр хүрээд ирсэн гэж үү. Цагаа бид буруу тооцоолсон байсан юм болов уу. Ийм юм болох учиргүй. Тэр ирэх болоогүй. Хэрвээ түүнийг ирвэл гарт минь, өвөрт минь байгаа тэр цагаан модон гадас маань ирээр нь үл мэдэг хөх туяа гүйсэн хоёр ирт ЮЛД болох учиртай. Гэвч... одоо болтол модон гадас маань гадас хэвээр... би юу болоод байгааг ер ойлгож чадахгүй болчихов. Энд өөр хэн нэгэн байгаа юм болов уу. Эсвэл... энэ ТВ энэ тэр гэсэн хэрэгт дуртай хүмүүсийн нөгөө яриад байсан ямар нэгэн юм нь миний мэдэх тэр хар юмнаас өөр юм байсан юм болов уу. Бөөн бөөн таамаг...
Өнөөх 5 хуруу ар нуруугаар минь ирвэгнүүлэн маажсаар.. Тэгсэнээ толгой дээр минь гараатхав. Намайг таг хөдөлгөөнгүй байгаад байхаар тэр юм болов уу, толгой руу маань, нуруу руу, бүүр суга, сүвээ руу маань чичиж үзэж байна. Гэтэл баруун гарын маань алганд жирвэгнэх нь мэдрэгдээд, аньсагаа нээн харвал тэр гадас үл ялиг хөх туяа татаад эхэллээ. Аанхан, тэр иржээ. Тэр ирсэн байна. Гэхдээ би түүнийг яг ингэж бодит хүн шиг ирж, ууц нуруугаар минь массаж хийж өгнө чинээ санасангүй. Нөгөөх чинь бүүр давраад үснээс маань нэг хоёроор час час хийтэл нь сугалж байна. Даажигнаж байна аа, гайхал чинь, гэхдээ гайхмаар юм... Тэр бүрэн биеэ олох цаг нь болоогүй. Тийм цаг хугацаа болоогүй байтал яагаад ингээд үс зулгаах хэмжээнд хүртлээ биежээ вэ. Намайг шалгаж, сорьж байгаам болов уу, намайг ховсдож, эрт хөдөлгөж, энэ 60 жилд хураасан хамаг энергийг минь хоосон шороон дээр асгуулах гэж ингэж аяглаж байгаа юм болов уу. Тийм бол тэсэх хэрэгтэй. Тэр хэдий чинээ биежинэ, тэр хэмжээгээрээ миний цохилтыг хүнд хүртэх болно. Хар утаан биетэй байгаа үед нь түрүүлж хөдөлж болохгүй. Тэр биежтэлээ, бүрэн биежтэлээ надад халдаж чадах учиргүй.
Би ганцхан гадсаа л харсаар. Тэр хэзээ хоёр ирт ЮЛД болсон цагт... гэхдээ үүрийн үнэгэн харанхуй болтол даруй хагас цаг орчимын хугацаа байх учиртай. Эсвэл би цагийн баримжаа алдчихав уу. Өнөөх чинь гэтэл бүүр байчихаад ууц руу маань пит хийтэл өшиглөөд авч байна аа. Уухирдан амьсгаадаж, хоолойгоо хяхнуулан муухай дуугаргаж байна аа. Гадсаа харвал тэр маань хувирч байна. Тиймээ тэр иржээ. Гэхдээ эрт иржээ. Элгэнд минь сайн бүтэн хагас тохой хирийн ирээр нь хөх очиж гүйлдсэн ЮЛД, очир алмаазан атгасан мэт... баруун гартаа хамаг чадлаа төвлөрүүлэн хураав. Ганцхан агшинд л эргэж дүрэх учиртай. Гэхдээ зүүн суган доогуураа. Зүүн тохойгоороо хүчтэй тулан өндиймөгц ийнхүү ард минь түрүүнээс хойш аяглаж буй ТҮҮНИЙ хүйс рүү цөм дүрэх хэрэгтэй. Алдахгүй дүрэх хэрэгтэй. Хутганы маань хөх галд түүнийг хоромхон зуур олж хараад л дүрэх хэрэгтэй. Би бүх биеэ хураан, эцсийн мөчид хамаг хүчээ шавхан ухасхийв. Яг эргэх агшинд хутганы маань хөх галд нэг биш хоёр дүрс харагдлаа. Надад алийг нь гэж сонгох боломж ч байсангүй, шууд л баруун хатавчнаас сугаран ядаж буй хар утаан дүрсийг чиглүүлэн хамаг хүчээрээ хатгачихав. Тэр хар утаан дүрс нэгэнтээ татвас хийснээ таран алга болсонгүй харин аажмаар тэр баруун хатавч руугаа сорогдоод орчихов.
Дараагийн агшинд би гараа татаад өнөөхийн зүүн талд нь байсан хоёр дахь дүрс рүү улайран дайрлаа. Гэтэл юу болсон гээч... Гэнэт тэр хүний хоолойгоор, гэхдээ бүүр нэрээр минь дуудаад гэрийн зүүгээр тойрон зугтдаг байгаа. Бүүр гартаа гар чийдэн асаагаад.... түй... амьдралдаа хараал хэлж үзээгүй юмсан. Бачимдаж бухимдсандаа би юу ч гээд хашгирчихав. Эргээд өнөөх баруун хатавч руу дайртал хар утааны сүүлчийн хэсэг сорогдоод орж байлаа. Уур бухимдалдаа галзуурах шахсан би өнөөх гартаа гар чийдэн савчуулсан эрхэм рүү модон гадсаа бариад дахин ухасхийв. Энэ хооронд Хөх очист ЮЛД маань буцаад модон гадас болчихож. Тэр хүн нэрээр минь бачимдан хашгирч,
- Хүүе, ...., ...., миний хүү, миний хүү, ах нь байна, ах нь байна. Буяаа/нэрийг нь өөрчлөв/ ах нь байна. Тайвшир, тайвшир. Ах байна хэмээн зогсолтгүй мэгдэн хашгирна.
Би түүнийг гараас нь гар чийдэнг нь шувт татан авч, заамдан татаж ирээд нүүр өөд нь тулган харвал, хнн. Өнөөх ТВ-ийн орлогч дарга ах хүү.
- Чи ахыгаа алах шахлаа ш тээ, Ёо, ёо, чиний хутга чинь яг л хавирганы хажуугаар гарлаа. Ёо, ёо. Миний хүү, миний хүү, тайвшир, тайв...шир ... Буяаа ах нь байна. Ах нь байна. Ёо ёо, ёо ёо...
- Үхсэнийх нь ёо ёо.. Чи ямар гай болсоноо ойлгодог ч болоосой.
- Ахыгаа уучил, ахыгаа уучил... Ах нь зүгээр л чамайг жаахан айлгах л гэсэн юм. Чамайг ингэж улайрчихна гэж бодсонгүй. Чи яг ахыгаа нэвт бүлэх шахлаа ш тээ, ёо ёо. Зүрх салгалчихлаа.
- Үхсэний чинь зүрх салгалах. Чи юу хийчихсэнээ ойлгож байна уу....
- Ойлгож байна, ойлгож байна. Ах нь зүгээр л жаахан саваагүйтэх гэсэн юм. Чамайг наашаа орж ирэхийг чинь мэдчихээд л, түрүүлж орж ирчихээд чамаар жаахан тоглох гэсэн юм. Ёо ёо. Хүний аминд хүрэх шахлаа шүү, ёо ёо...
- Элэнцэгний чинь хүний аминд хүрэх. Бүхэл бүтэн ЖАРНЫ аминд хүрчихээд...
Ёстой жинхэнээсээ ёолох хүн чинь би л байлаа. Би ингэж бачуурч, ингэж харуусаж байсангүй. Тэр дарга эрхэмийн зүгээр л нэг гэнэн тэнэглэл нь ямар их гай удав аа. Бидэнд дахиад ийм боломж хэзээ ирэх юм бол. Би нөгөөх Цагаан нөмрөгтийн түгшсэн, санаа зовнисон байдал төрхийг эрхгүй санав. Тэгээд би голомтон дээр суугаад тэсгэлгүй енгэнэтэл уйлав. Буяаа ах маань харин миний мөрөөр тэврээд намайг аргадаж, бас тарнидаж байна. Тэр намайг хэт их айсандаа, паникт гүн орсондоо ингэж аашилж аялаж байна гэж бодож байна. Ахыгаа уучлаарай л гэнэ.
- Би ч яахав таныг уучлахад амархан. Харин та бид хоёрын тарьсан энэ хэргийг ирж буй цаг үе маань л уучилж чадахгүй байх даа гэдгээс би их айж байна гэж хэлмээр... Гэвч би хэлсэнгүй. Тэртээ тэргүй ойлгохгүйгээс хойш. Харин ч олон юм ярих бүр тэр намайг солиороод эхэллээ гэж бодох болно. Одоо би энэ модон гадасны дараагийн эзэн болж чадах тийм нэгэн хүнийг энэ жарны туршид эрж хайх, цөхрөлтгүй эрж хайх, зүгээр нэг эрж хайх төдий биш эрж олох ёстойгоо л маш сайн ойлгож, яс махаараа мэдэрч, зүрх сэтгэл шаналан шархиран хүлээж авч байна. Нэгэн үүр шөнийн агшинд тэвчих тэвчээрээ одоо насан туршийн тэвчээр болгон хувиргажээ. Миний үйл, бас миний үүрэг тэр юмсанжээ.
Тэгээд л бослоо. Цонхны цаана бороо үргэлжлэн орсоор... Хааяа салхи хөдлөхөд борооны том том дуслууд цонх шавхуурдах нь өнөөх шөнө дунд намайг сэрээсэн Цагаан нөмрөгтийн бачимдуу тогшилтийг санагдуулна. Тэр дахиж ирэхгүй. Тэр үүргээ гүйцэтгэсэн. Харин би хэн нэгний зүүдэнд хэзээ нэгэн цагт яг тийм Цагаан нөмрөгт болон очих болно гэдгээ сайн мэднэ. Манай апартментын арын машины паркины гэрэл өвлийн дунд сарын бороонд савчин анивчина. Үүр цайх дөхжээ.
/Долоо хоногийн өмнө 12 сарын २२-ны шөнийн зүүд/

# # Read more! #

Thursday, December 13, 2007

Зvvдээ манаж, зєн совингоо мэдэрье

/Зүүдний талаар нам засгийн маань "Үнэн" сонин дээр ийм нэгэн боломжийн нийтлэл гарчээ/

Єглєє сэрээд урьд шєнє юу зvvдэлснээ эргэн санах гэж хvн бvр оролддог. Заримынх нь зvvд тод байдаг бол зарим нь огт санахгvй байх тохиолдол ч бий. Зvvд нь хvнд баяр жаргал, зовлон шаналал авчирдаг. Yvний учрыг тайлж сайхан зvvдээ биелvvлэхийг хvн бvр хvсдэг. Тэгэхээр зvvд гэж чухам юу байж болох вэ?

Зvvд Таныг болзошгvй аюулаас хамгаалдаг
Од эрхсийн хєдєлгєєнєєс тухайн хvний амьдралд байнгын єєрчлєлтvvдийг авчир¬даг талаар олон арван жилийн турш эрдэмтэд судалсаар ирсэн. Аливаа зvйлийн vр дагаврыг хvний тархи эхлэн уусган авч тvvний нєлєєгєєр бий болох нєхцєлийг нэлээд ємнє нь мэдэрдэг аж. Тиймээс зvvд нь хvнд хэрэгтэй зvйлээ урьдчилан харах гол хэрэглvvр болдог. Хvний унтаж байх vед тархи биеийг бvхэлд нь хянаж, єдєр нь болсон явдлыг тунгаан боловсруулж, алс холоос илгээсэн дохиог хvлээн авдаг байна. Тvvнчлэн ямар эрхтэн євдєх, шинэ сонин нээлт хийх, хамаатан садан, найз нєхдийнхєє амьдралыг тєсєєлєн зvvдэлж мэдэрдэг ажээ. Зvvд тухайн хvнд тохиолдох аюул осол, гай тотгорыг урьдчилан харж мэдэрч байдгаараа ач тустай vйл явц.

Зvvдийг урьдчилан тєлєвлєж, ямар хувь заяа угтаж байна вэ гэдгийг мэдэх гэж оролдож болдоггvй. Хэрвээ “Би vvнийг л зvvдлэх ёстой. Єнєє шєнє л зvvдэндээ ирээдvйн ханиа харъя” гэх зэргээр хvчилбэл сєрєг vр дагаварт хvргэдэг байна. Ингэснээр зvvд тєєрдєг. Хvн сэтгэл санаа тавгvй, стресст орсон vед уураг тархи хэт ачаалалд орж сэтгэхvйд нєлєєлдєг. Yvнтэй адил ямар нэг зvйлийг зvvдлэх гэж хvчилбэл тархины хэвийн vйл ажиллагаа алдагддаг аж.

Єнгєтєєр зvvдэлж болдог
Хvн тухайн орчинд ямар байрлалтай унтаж байгаагаас хамааран зvvдний сэдэв єєр єєр байдаг ажээ. Тайван орчинд цагаан цайвар єнгийн ор дэрний хэрэгсэл хэрэглэж, гэрэл гэгээтэй унтаж буй тохиолдолд ихэвчлэн сэтгэл хєдєлгєсєн, мєрєєдєл биелсэн зvvд зvvдэлдэг гэнэ. Энэ vед зvvдний vйл явдал илvv тод, тєрєл бvрийн єнгєтэйгєєр харагддаг байна. Харин тайван бус харанхуйд хажуу тийшээ, эсвэл доошоо харж унтсан тохиолдолд хар, цагаанаар зvvдэлнэ. Єнгєрсєн амьдрал, аюул ослыг зєгнєсєн vйл явцыг илvv зvvдэлдэг гэнэ. Мєн агаарын урсгал чєлєєтэй нэвтэрсэн орчинд болон гадаа унтах тохиолдолд зvvдээ vргэлжлvvлэн зvvдэлж болдог байна.

Далд зvvдийг ил гаргах арга
Хэн ч бусдын зvvдийг тааж мэддэггvй, тайлж чаддаггvй болохоор зvvд нь далд vзэгдэл юм. Харин тэр далд vзэгдлийг ил гаргаж болдог. Ямар ч гэрлийг ойлгох чадвартай толины гадаргуу энэ vед тусалдаг байна. Хvний тархинд бий болсон сэтгэцийн єєрчлєлтvvдийн vед толины тусламжтайгаар гадагшлуулж, ил гаргаж болдог байна. Хэн нэгэн хvн бусдыг унтаж байхад цээжин дээр нь толь тавьж ямар нэгэн зvйл асууж зvvдийг нь яриулах гэж оролддог нь ийм учиртай ажээ.

Ижил зvvд гэж байдаггvй
Хvн бvр ямар нэгэн тєсєєлєлтэй, дохио тэмдэгтэй зvvд зvvдэлдэг. Тиймээс ижил зvvд гэж байхгvй. Орой унтахдаа хоёр хvн нэг сэдвээр ярилцлаа гэхэд шєнє нь єєр єєрийн тєсєєлєл, зураглалаар бодлоо vргэлжлvvлэн зvvдэлдэг. Хvмvvс заримдаа хаа нэг газар учрал, уулзалт тохиолдоход би энэ хvнийг хаана харлаа, энэ газар урьд нь ирж байсан юм байна гэж гайхдаг. Гэтэл vvнийг зvvдэндээ урьдчилан харж, тэр газартаа зvvдээрээ дамжин хэдийнэ аял¬чихсан байдаг нь гайхалтай, тайлагдашгvй нууц юм.

Суу билэгтнvvд шинэ санаа, нээлтээ зvvднээс шvvрдэг
Агуу их зєгнєгч Нострадамусын зєгнєж хэлсэн бvхний ихэнх нь зvvдний тайлал байсан тухай бичиж, ярьцгаадаг. Дэлхийн II дайн, байгалийн гай гамшиг, сvйрлийг урьдчилан тааж хэлэхэд, зєгнєн мэдэхэд зvvд л тусалсан гэдэг. Химийн шинжлэх ухааны эцэг гэгддэг Менделеев гайхамшигт vелэх системийнхээ заримыг зvvдэндээ анхлан харж, нээлтээ хийсэн бол суу билэгт эрдэмтэн А.Эйнштэйн алдарт харьцангуйн онолын гол санаагаа зvvдэндээ харсан гэж єєрєє хэлсэн байдаг. Мєн М.Ломоносов зvvдэндээ эцгийнхээ сvйрсэн хєлєг онгоц байгаа газрыг харжээ. Тэгээд тэр арал дээр очтол сvйрсэн онгоцны vлдэгдэлд эцгийнх нь цогцос байсан гэдэг. Энэ мэтчилэн олон жишээг дурдаж болно. Зvvд зєвхєн зєгнєєд зогсохгvй шинэ санаа, нээлтvvдийг хэлж єгдєг байна.

Хамгийн барьцгvй зvvд
Зvvдэнд барьц, гарц гэж байдаггvй. Хаанаас нь харах, хаана очихыг хэн ч мэддэггvй. Морийг гахайн хоншоортой, хvнийг далавчтай болгож чаддаг цорын ганц шидтэн нь зvvд. Хvн зvvдэндээ юуг ч харж, яаж ч явж мэднэ. Ямар нэгэн дvрсийн хоосон эвлvvлэг ч гэж хэлж болох талтай. Тиймээс бид зvvд зэрэглээ гэж ихэвчлэн хэлж ярьдаг. Та зvvдийг барьж vзэх гэж, зvvдэндээ харсан тєгс хvнийг олох гэж, зvvдний гvнд vзэгдсэн диваажингийн хотхонд зочлох гэвэл мєрєєдєл л байх болно.

Зvvдний засал, дом
Монголчууд зvvдний учрыг эртнээс тайлж, арга засал, домыг хийсээр ирсэн. Дэлхийн соёл иргэншилт бvх хvн єєр єєрийн ёс заншил, арга ухааны хvчээр зvvдийг тайлан тайлбарладаг. Харин манайд эртнээс уламжлагдан ирсэн зvvдний засал, дом олон янз байдаг. Зvvд бvр єєр єєрийн тайлалтай, єєр єєрийн гэсэн арга засалтай ажээ. Ихэвчлэн муу зvvд сайн vйлсийг бэлгэдэж, сайн явдлын зvvд муу ёрыг зєгнєдєг гэдэг. Жишээ нь, хvний цус зvvдлэхэд баяждаг бол хурим найр зvvдлэхэд євчин ороох гэх мэт. Сайн зvvдээ манаж хонохын тулд орой унтахдаа дэрэн доороо мєлгєр чулуу хийж, шvтэж явдаг зvйлээ бодож ойрхон байлгах хэрэгтэй гэнэ. Харин муу ёр зєгнєсєн зvvдийг єєрєєсєє зайлуулахын тулд єглєє сэрээд сэтгэл ариусгасан тарни унших, модны зомгол авч хоёр хуваан баруун, зvvн тийш хаях мэт єєрийн сэтгэлд нийцсэн арга заслыг хийдэг байна. Шєнє дунд зvvдэлсэн зvvд ихэвчлэн тєєрч, будилдаг тул vvрээр зvvдэлсэн зvvд vнэн бодитой, биелэх магадлал ихтэй байдаг гэнэ.

Ш.ОЮУТАН

Мэдээллийн эх сурвалж: Үнэн сонин

# # Read more! #

Saturday, December 8, 2007

Хэ хэ, дуучин Ариунааг зүүдлээд.. ээ

Хэ хэ, дуучин Ариунааг зүүдлээд.. ёстой алдгийм байна. Тас хар испани хувцастай, Эрэмгий ч, нүүрэмгий ч, эрүүн дээрээс татаж ирж байгаад л..... За за, будаг битгий нялаад бай, цаад дуугаа дуулаач ээ гэсэн чинь
“Ятга минь чи дуугаа аяд
Яруухан дуугаан би дуулчихсаан...
Ятга минь чи цаашаа бол
Янагын дуугаа ч би дуулчихсаан.. ”
Гээд л ёстой нэг цангинуулж, хадааж өгдөг юм. Чихэн дээр тэр нь жингэнэж, цуурайтаад..., тэгсэн гар утасны сэрүүлэг байдаг байгаа. Заримдаа утасны сэрүүлэг дуучны хоолой шиг болдгиймуу, эсвэл дуучны хоолой заримдаа сэрүүлэг шиг болчихдог ч юм уу, хэ хэ мэдэхгүй ээ.

# # Read more! #

Sunday, December 2, 2007

Өөрийнхөө шарилыг эргэлээ

Тэнгэр нураад дарчихсан мэт гэж ярьдаг даа. Ер нь юу юугүй тэнгэр нурчихмаар мэт харанхуйлсан, эл хуль атлаа бүгчимдсэн, Антей шиг эрч хүч зүрхэнд минь байсансан бол энэ нүүгэлтсэн харанхуйг, харанхуйлан бууж ирэх тэнгэрийг нэг сайн мөрлөж сэгсэрмээр ч шиг... Хааяа нэг цахилгаан гялсхийхээр баримжаалан тэр харанхуйн дундуур тэнүүчилж, юуг ч юм эрж хайж хичнээн явав даа. Яваад л, яваад л байх юм. Хичнээн удсаныг бүү мэд, явсаар нэгэн бяцхан чулуун хөшөөнд тулж зогсов. Тэр хөшөөг хайж явсан бололтой. Чулуун хөшөөний өмнө сөхөрч суулаа. Он жилүүдийн тоосонд нэвсийтлээ дарагдсан байх юм. Салхи ч үгүй, бороо ч үгүй тийм ертөнцөд байна. Юу ч бодогдохгүй, юу ч санагдахгүй, юуг ч мэдрэхгүй.... Бас хичнээн ч удав. Эцэст нь бие хөшиж..,

Хөшсөн гараа алгуурхан өргөж,

Хүйтэн хавтанд аяархан хүргэв.

Тоос шороог нь арилган байж

Тодхон сийлсэн үсгийг нь гаргав.

Өмлөж цохисон тэр үсгүүдээр

Өөрийн минь нэрийг бичсэн байх юм।

Сэтгэл зүрх шаналах ч үгүй, шархирах ч үгүй, баясал хөөрийн өчүүхэн ч оч үгүй, тэр харанхуйн цаадах шиг юу ч үгүй хов хоосон, тэр аглагт шиг эл хуль, нээрээ нэгмөсөн амарч тайвширчээ।

# # Read more! #