#

Friday, April 6, 2007

Зvvдийг ангилах нь...

Энэ ертөнцийн аливаа юмс дэс дараа, эрэмбэтэй, зүйл ангиар, зэрэг дэвээр харилцан адилгүй ялгамжтай байдгыг хэлэх юун. Үүн лүгээ л адил зүүдэнд бас зэрэг дэв гэж байх юм аа. Би өөрийнхөөрөө зүүдийг хэдэн ангилалд хувааж болмоор санагдаж, тэгээд ангилал хийлээ. Мэдээж хэрэг, энэ дэлхийн шинжлэх ухаан, шинжлэх ухаанч-судлаач, шинжээч, сонжооч эрхэмүүд зүүдийг ч бас олон талаас нь шинжиж сорьж судалсан нь гарцаагүй биз, тэд хэрхэн ангилж, зүйлчилж, ялгасныг мэдэхгүй, бодвол бас нэг юм хийгээ л байх.
Ингээд зүүдийг чанар, ааш ариншингаар нь ийм 4 ангилалд хуваав.


Нэг. БУДАНТ ЗҮҮД...
Энэ бол юу нь ч мэдэгдэхгүй, их бүдэг бадаг, мэдэгдсэн ч тэр бүхэн нь өөр хоорондоо холион бантан болоод, тодорхой тоймтой юм юу ч үгүй, эрэмдэг зэрэмдэг болчихсон, олонхи тохиолдолд нойрноос сэрсэн дариуд замхарч арилаад нэг мөсөн мартагдчихдаг тийм зүүд. Санаа бодол, сэрэл мэдрэмж будан дунд будангуйрсан мэт байдалд түр зуур ороод гардаг тийм зүүд.... Харин нийтлэг, нийт зүүдний бараг 50-60 хувийг эзэлнэ дээ. /Буданд Альбион гэдэг шиг, хэ, хэ/ Ийм зүүдэнд тэмдэглэж бариад байх юм байдаггүй учир “судалгаа”-нд ер өртөхгүй “хувь заяатай”


Хоёр: ЕРДИЙН ЗҮҮД
Байдаг л нэг зүүд. Олон тайлбарын ч хэрэггүй байх. БУДАНТ ЗҮҮД-ийг бодвол нэлээд тодорхой, бас сэтгэл хөдөлгөсөн, эмзэглүүлсэн зүйлс дотор нь мэр сэр бий. Бас их нийтлэг, 40-50 хувь байх. Гэхдээ эдэн дотор бас өлгөөд авчихмаар, тэмдэглээд үлдээчихмээр зүүд ч мэр сэр бий шүү.


Гурав: БОШГОТ ЗҮҮД
Энэ бол зөн билэгтэй зүүд гэж байгаа. Цөөхөөн тохиолдоно. 2-5 хувь л байх. Учир бүрхэг өнгөрсөн явдлын тайлал, оньсыг зурайтал нь тайлаад, гаргаад өгнө. Тухайлбал энэ явдал бидний бодож, санаж байснаас тэс өөрөөр яагаад ингэж өрнөв гэдгийг.... Уулзах ёстой хүн маань ирсэнгүй, яагаад ирээгүйгээ маш дэлгэрэнгүй сэтгэл хөдлөм захидал бичиж, уучлал хүсэн учирласан. Харин зүүд маань тэр хүний ирээгүйн жинхэнэ учир шалтгааныг бичсэнээс нь огт эсрэгээр тайлж байх шиг. Хожим зүүднийх зөв болох нь батлагдсан. Нэг хаваржин би өвчинд ороогдож, хэвтэрт орсон юм. Өвчины учрыг харин хожим зүүд тайлж, гаж буруу үйлдлийнхээ төлөөсийг тэгэж эдэлсэн байсан, мөн нэг удаа улсын шалгалтанд ирж унагаасан огторгуйн геометрийн нэлээд адармаатай бодлогын хариуг зүүд маань хялбархаан гаргаж өгсөн гэх мэт. Хаа нэг, урьд өмнө огтхон ч ирж байгаагүй газраа, эсвэл айлдаа ирэхэд гэнэтхэн өмнө нь ирж байсан, их сайн мэддэг ч шиг, тэр ч бүү хэл тэр хаалганы цаана юу байгааг, тэр авдарных нь араар юу уначихсан байгааг нь яг таг мэдэж байгаагаа, тэндээс үнэртэх үнэр нь ч содон танил байх. Мэдээж хэрэг энэ газартай өмнө нь зүүдэндээ танилцсан болоод л тэр. Шалгаад үзэхэд авдарных нь араас миний тооцож байсан, мэдэх зүйл гарч ирэх... Зөв тайлж, оноож чадвал уг нь амьралд их хэрэгтэй. Учирч ирэх явдлыг - гамшиг бэрхийг, баяр учралыг ч хэлээд өгчих нь бий. Гол нь зөв л тайлахад байгаа юм. Талийгаач нартай бол энд олонтаа учирна. Ердийн зүүдэнд ч мөн зөн билэгтэй гэмээр зүүд бий. Гэвч түүнийг БОШГОТ зүүднээс ялгах нь мэдрэмж, сэтгэл хөдлөл юм. Ердийн зүүднийх бол ердийн, сэтгэлд торох ямар ч юмгүй байдаг бол БОШГОТ зүүднийх нэг л дотор давчдуулаад, нэг юм мэдрэгдээд, байж сууж ядаад ирдэг юм. Гэхдээ би бол зүгээр л нэг “ЗҮҮДЧИН” болохоос Бошгоч, Вавингардич биш шүү дээ, эндүүрч хөөрцөглөв...
Дашрамд хэлэхэд ер нь эдгээр 4 ангиллын бүх зүүд ШИДЭТ... Учир нь зүүд бол бидний бодот орчлонгоос ангид ертөнцийнх тул БОДОТ орчлонгийн хэмжүүрт шидэт байхаас аргагүй.


Дөрөв: ҮРГЭЛЖЛЭЛТЭЙ ЗҮҮД
Нэр нь нэг их оноогүй байж магад. Тун ховор тохиолддог зүүд, энд бүхэл бүтэн амьдрал өрнөж, төрж, өсөж, үхэж ч болно, хамгийн гол чанар нь ийм зүүд дахин дахин үргэлжлээд байдагт л байгаа юм. Нэг хүнтэй ярьж байсан яриа маань, эсвэл нэг адал явдал нэг өдөр, сарын дараа, заримдаа хэдэн жил, бүүр 10 гаруй жилийн дараа ч дахин давтагдаж, үргэлжилж болно. Заримдаа огт өөр оршихуйд ч үргэжлжилж мэднэ. Мөн тэр нь бодит амьдрал дээр ч үргэлжлэх, эсвэл бодит амьдрал дээрх маань зүүдэнд үргэлжилж, өрнөөд, мандан бадраад, хөгжиж дэвжээд эсвэл сөнөж мөхөөд л үргэлжлээд байх. Тухайлбал энд буй “Үнэтэй байх тусмаа л ҮНЭТЭЙ”, “Хүн-ЧОНЫН авд...” гэх мэт... Дуусдаг нь ч байна, дуусахгүй одоо бол бараг 20-иод жил үргэлжилж байгаа нь ч бий. Үргэлжлээд л байх, үргэлжлээд л байх. Заримдаа орой унтаад, өглөө сэрэхдээ зуун зуун жил амьдарчихсан мэт, амьдралыг гэтэлж туулчихсан мэт сэтгэгдэлээр бүх сэрэл мэдрэмжийг маань хав дарчихсан ч байх. Харин нэг хэцүү зүйл бий нь ийм зүүдийг бодит амьдралаас сайтар ялгаж зааглаж байхгүй бол заримдаа зүүд, энэ амьдралын явдал хоёр хоорондоо хутгалдчихаад, бусдын өмнө тун ч эвгүй байдалд оруулж мэднэ шүү. Бодит амьдрал дээр хүний эсвэл өөрийнхөө хэлээгүйг хэлсэн, хийгээгүйг хийсэн болгож андуурч будилаад алдаа оноо гаргах явдал бол энүүхэнд. Анхаарал болгоомжтой, хянуур байхгүй бол их эвгүй

#

5 comments:

Nana said...

ih uvurmuts yum aa, uneheer goyo ilerhiilj. bas boloogoo gangalj nuur gar enteriig ni ugaaj nuguu guvtsiig ni umsuulsun ni tun dogi haragdjiina.

Amaraa said...

za ax ter budant zuud gedeg chin miniih daa !!!ornoosoo bosood l martdag yum

Amaraa said...

Ene zuragnuud gogo yum bnaa

Гуга said...

Hudlaa zuud gej bas baij boloh yum.. Aisan emeesen ch yumuu bolgoomjilson setgeleesee bolj yamar negen muu yum bolj baigaagaar zuudleh ni bii. tiimees ene tohioldold emzegleed hereggui.. Blog tani ih taalagdlaa. Amjilt husie..

Bumbuulei said...

Ойрд дандаа "Будант Зүүд" зүүдлээд бх юм... Нэтээр л их аялж гарах юм...