Айл нүүлгээд Инд мөрөн гаталлаа

Ойрд айл амьтан нүүлнэж өгсөнгүй байжээ. Хэнийх нь ч юм, нэг их сайн мэддэг л бололтой, бага шиг ачаатай, хоёр хүүхэдтэй, харин нэлээд мал ахуйтай айлыг нүүлгэж өглөө. Тэдний хамаг ачаа нь хоёр тэмээнд багтаж байна. Гэхдээ нэлээд ачаа болов. Би ачаатай хоёр тэмээг нь хөтлөөд, дээр нь тэдний охин, хүү хоёрыг нь суулгачихаад шинэ нутаг руу нь алхаж гарваа. Харин гэрийн эзэн эр, хүүхэнтэйгээ малаа туугаад ойрхон дагав. Ачааны хоёр тэмээ маань харин нэлээд танидаг, тэр ч бүү хэл надтай болдог бол нэг хоёр үг соличих санаатай байгаа бололтой юм. Би ч тэр хоёрыгоо ачаа нь хүндэдчихсэн гэж өрөвдөөд л явлаа. Ер нь их ачаатай байгаа нь мэдэгдэж, хоёр тэмээ нэлээд амисгаадаж, хөлөө чанга чанга гишгэж, их хүч гарган яваа нь мэдэгдэнэ. Гартаа хөтөлсөн тэмээний амьсгаа чихэн дээр минь мэдэгдэж, тэр хүнд хөлөөрөө юу юугүй намайг ч гишгэчих гэж буй мэт сэтгэгдэл төрнө. Удалгүй нэг их гол усанд хүрч ирэв. Уг голын хөндий нь их том уудам юм. Харин гол ус нь бараг 90 хувь нь татарсан бололтой, олон жижиг салаа, сархинаг болж, ногоорсон замаг нь хуйларсан, хайрга шажигнаж, хоормог болсон булингартай ус урсаж байх юм. Би гэрийн эзэнтэй гар утсаар ярьж байна аа.
"За нэг ийм татарсан гол мөрөн дээр ирлээ. Гаталхуу, яах вэ?", "Гатал, гатал, наадхыг чинь гатлаад л ойрхон манай шинэ нутаг байгаа, Аль гүехэнийг нь харж байгаад гараарай хө" гэж байна.
За даа, гүехэнийг нь харалцаад байх ч юм алга даа, аль дуртай газраараа туучаад л гарчихмаар гүехэн юм. Их сайндаа л шилбээр татсан ус байна. Харин их олон салаа гатлах бололтой. Хөлд ноолорсон, усанд дэвтээсэн ноолуур мэт замаг орооцолдоно. Нөгөө гэрийн эзэн залуу хэлж байх юм. "Наад гатлага чинь одоо ус нь татраад ийм болчихсон юм аа. Уг нь наадах чинь нөгөө Желаль Ад-Диний гаталсан Инд мөрний домогт гатлага шүү дээ" гэж байна. Аа, Нөгөө Чингис хаан Хорезм шахын хүү, зоригт дайчин Желаль Ад-Динийг мөрдөн хөөсөөр Инд мөрний хөвөөнд гүйцэж, баридагийн даваанд дээр тэрээр морьтойгой их мөрний ус руу үсэрч ороод, сэлсээр цаана нь гарсан гэдэг. Араас нь Монголын хэдэн баатрууд орох гэтэл Чингис хаан хорьж, тэгээд "Эцэг хүн ийм хүүхдүүдтэй байваас зохилтой" гэж хэлсэн юм гэнэ лээ. Нөгөөх Желаль Ад-Дин нь мөрний цаад талд гарчихаад сэлэмнийхээ усыг шувтрангаа монголчуудыг занан зангаж байсан юм гэнэ лээ. Тэр гатлага нь энэ юм байж л дээ. Одоо ч олигтойхон дэвхрэг ч харайгаад гарчихаар болж дээ. Цаг хугацаа их ч юмыг өөрчлөх юм даа. Би хоёр тэмээгээ хөтлөөд гаталчихлаа. Өөрөөр хэлбэл Инд мөрнийг шүү дээ. Хоёр газар л нэлээд гүнзгий өвдөгөөр татсан ус таарсанаас биш өөр гүн юм алга. Цагтаа энэ их ус хичнээн сүрлэг догшиноор хуйлран, эсвэл их хүчийг илтгэн мэлтэгнэн урсаж байсан бол доо.
Би мөрнийг гатлаад мөрний нэгэн оломд ойролцоо байх жаахан зүлэгтэй газарт хоёр тэмээгээ хэвтүүлж жаал нуруу, хөлийг нь амрааж, далимд нь нөгөө айлын буух буудлыг эрж олоё гэж бодлоо. Харин тэмээ хэвтүүлчихээр газар олдсонгүй, арай гэж нэг жаахан зүлэгтэй халтирхайтай, налуу газар олж, гарт байсан тэмээгээ хэвтүүлчихээд, нөгөөг нь хөтлөөд айлынхаа буух буудлыг хайж явав. Удсан ч үгүй оллоо. Инд мөрөн гатлаад нэг их холгүй байх нөмөртэй нөөлөгтэй газарт дулаахан байж мэдэх буудал байх юм. Нөгөө хөтөлж яваа тэмээгээ тэнд орхичоё гэтэл тэр тэмээний ачаан дээр суусан хоёр хүүхдийг нь яалтай, аргагүйн эрхэнд нөгөөхөө хөтлөөд, түрүүчийн тэмээгээ орхисон газарлуугаа эргээд алхлаа. Нэг мөсөн хоюуланг л хөтлөөд ирдэг байж дээ. Ингээд л нэгэн цагт Хорезм гүрний их цэргийг залгиж, бас хорезмийн ордны 130 эхнэр, хүүхдийг ч үйж орхисон Инд мөрний их тавилганаар явган, хормойгоо ч шуулгүйгээр, ачаа нь хүндэдсэн хоёр тэмээ хөтөлчихөөд, /бас ч болоогүй, тэр ачаан дээр нь айлын хоёр балчир хүүхэд сууж байгаа/ гаталчихдаг юм байна.

#