Зvvдээ манаж, зєн совингоо мэдэрье

/Зүүдний талаар нам засгийн маань "Үнэн" сонин дээр ийм нэгэн боломжийн нийтлэл гарчээ/

Єглєє сэрээд урьд шєнє юу зvvдэлснээ эргэн санах гэж хvн бvр оролддог. Заримынх нь зvvд тод байдаг бол зарим нь огт санахгvй байх тохиолдол ч бий. Зvvд нь хvнд баяр жаргал, зовлон шаналал авчирдаг. Yvний учрыг тайлж сайхан зvvдээ биелvvлэхийг хvн бvр хvсдэг. Тэгэхээр зvvд гэж чухам юу байж болох вэ?

Зvvд Таныг болзошгvй аюулаас хамгаалдаг
Од эрхсийн хєдєлгєєнєєс тухайн хvний амьдралд байнгын єєрчлєлтvvдийг авчир¬даг талаар олон арван жилийн турш эрдэмтэд судалсаар ирсэн. Аливаа зvйлийн vр дагаврыг хvний тархи эхлэн уусган авч тvvний нєлєєгєєр бий болох нєхцєлийг нэлээд ємнє нь мэдэрдэг аж. Тиймээс зvvд нь хvнд хэрэгтэй зvйлээ урьдчилан харах гол хэрэглvvр болдог. Хvний унтаж байх vед тархи биеийг бvхэлд нь хянаж, єдєр нь болсон явдлыг тунгаан боловсруулж, алс холоос илгээсэн дохиог хvлээн авдаг байна. Тvvнчлэн ямар эрхтэн євдєх, шинэ сонин нээлт хийх, хамаатан садан, найз нєхдийнхєє амьдралыг тєсєєлєн зvvдэлж мэдэрдэг ажээ. Зvvд тухайн хvнд тохиолдох аюул осол, гай тотгорыг урьдчилан харж мэдэрч байдгаараа ач тустай vйл явц.

Зvvдийг урьдчилан тєлєвлєж, ямар хувь заяа угтаж байна вэ гэдгийг мэдэх гэж оролдож болдоггvй. Хэрвээ “Би vvнийг л зvvдлэх ёстой. Єнєє шєнє л зvvдэндээ ирээдvйн ханиа харъя” гэх зэргээр хvчилбэл сєрєг vр дагаварт хvргэдэг байна. Ингэснээр зvvд тєєрдєг. Хvн сэтгэл санаа тавгvй, стресст орсон vед уураг тархи хэт ачаалалд орж сэтгэхvйд нєлєєлдєг. Yvнтэй адил ямар нэг зvйлийг зvvдлэх гэж хvчилбэл тархины хэвийн vйл ажиллагаа алдагддаг аж.

Єнгєтєєр зvvдэлж болдог
Хvн тухайн орчинд ямар байрлалтай унтаж байгаагаас хамааран зvvдний сэдэв єєр єєр байдаг ажээ. Тайван орчинд цагаан цайвар єнгийн ор дэрний хэрэгсэл хэрэглэж, гэрэл гэгээтэй унтаж буй тохиолдолд ихэвчлэн сэтгэл хєдєлгєсєн, мєрєєдєл биелсэн зvvд зvvдэлдэг гэнэ. Энэ vед зvvдний vйл явдал илvv тод, тєрєл бvрийн єнгєтэйгєєр харагддаг байна. Харин тайван бус харанхуйд хажуу тийшээ, эсвэл доошоо харж унтсан тохиолдолд хар, цагаанаар зvvдэлнэ. Єнгєрсєн амьдрал, аюул ослыг зєгнєсєн vйл явцыг илvv зvvдэлдэг гэнэ. Мєн агаарын урсгал чєлєєтэй нэвтэрсэн орчинд болон гадаа унтах тохиолдолд зvvдээ vргэлжлvvлэн зvvдэлж болдог байна.

Далд зvvдийг ил гаргах арга
Хэн ч бусдын зvvдийг тааж мэддэггvй, тайлж чаддаггvй болохоор зvvд нь далд vзэгдэл юм. Харин тэр далд vзэгдлийг ил гаргаж болдог. Ямар ч гэрлийг ойлгох чадвартай толины гадаргуу энэ vед тусалдаг байна. Хvний тархинд бий болсон сэтгэцийн єєрчлєлтvvдийн vед толины тусламжтайгаар гадагшлуулж, ил гаргаж болдог байна. Хэн нэгэн хvн бусдыг унтаж байхад цээжин дээр нь толь тавьж ямар нэгэн зvйл асууж зvvдийг нь яриулах гэж оролддог нь ийм учиртай ажээ.

Ижил зvvд гэж байдаггvй
Хvн бvр ямар нэгэн тєсєєлєлтэй, дохио тэмдэгтэй зvvд зvvдэлдэг. Тиймээс ижил зvvд гэж байхгvй. Орой унтахдаа хоёр хvн нэг сэдвээр ярилцлаа гэхэд шєнє нь єєр єєрийн тєсєєлєл, зураглалаар бодлоо vргэлжлvvлэн зvvдэлдэг. Хvмvvс заримдаа хаа нэг газар учрал, уулзалт тохиолдоход би энэ хvнийг хаана харлаа, энэ газар урьд нь ирж байсан юм байна гэж гайхдаг. Гэтэл vvнийг зvvдэндээ урьдчилан харж, тэр газартаа зvvдээрээ дамжин хэдийнэ аял¬чихсан байдаг нь гайхалтай, тайлагдашгvй нууц юм.

Суу билэгтнvvд шинэ санаа, нээлтээ зvvднээс шvvрдэг
Агуу их зєгнєгч Нострадамусын зєгнєж хэлсэн бvхний ихэнх нь зvvдний тайлал байсан тухай бичиж, ярьцгаадаг. Дэлхийн II дайн, байгалийн гай гамшиг, сvйрлийг урьдчилан тааж хэлэхэд, зєгнєн мэдэхэд зvvд л тусалсан гэдэг. Химийн шинжлэх ухааны эцэг гэгддэг Менделеев гайхамшигт vелэх системийнхээ заримыг зvvдэндээ анхлан харж, нээлтээ хийсэн бол суу билэгт эрдэмтэн А.Эйнштэйн алдарт харьцангуйн онолын гол санаагаа зvvдэндээ харсан гэж єєрєє хэлсэн байдаг. Мєн М.Ломоносов зvvдэндээ эцгийнхээ сvйрсэн хєлєг онгоц байгаа газрыг харжээ. Тэгээд тэр арал дээр очтол сvйрсэн онгоцны vлдэгдэлд эцгийнх нь цогцос байсан гэдэг. Энэ мэтчилэн олон жишээг дурдаж болно. Зvvд зєвхєн зєгнєєд зогсохгvй шинэ санаа, нээлтvvдийг хэлж єгдєг байна.

Хамгийн барьцгvй зvvд
Зvvдэнд барьц, гарц гэж байдаггvй. Хаанаас нь харах, хаана очихыг хэн ч мэддэггvй. Морийг гахайн хоншоортой, хvнийг далавчтай болгож чаддаг цорын ганц шидтэн нь зvvд. Хvн зvvдэндээ юуг ч харж, яаж ч явж мэднэ. Ямар нэгэн дvрсийн хоосон эвлvvлэг ч гэж хэлж болох талтай. Тиймээс бид зvvд зэрэглээ гэж ихэвчлэн хэлж ярьдаг. Та зvvдийг барьж vзэх гэж, зvvдэндээ харсан тєгс хvнийг олох гэж, зvvдний гvнд vзэгдсэн диваажингийн хотхонд зочлох гэвэл мєрєєдєл л байх болно.

Зvvдний засал, дом
Монголчууд зvvдний учрыг эртнээс тайлж, арга засал, домыг хийсээр ирсэн. Дэлхийн соёл иргэншилт бvх хvн єєр єєрийн ёс заншил, арга ухааны хvчээр зvvдийг тайлан тайлбарладаг. Харин манайд эртнээс уламжлагдан ирсэн зvvдний засал, дом олон янз байдаг. Зvvд бvр єєр єєрийн тайлалтай, єєр єєрийн гэсэн арга засалтай ажээ. Ихэвчлэн муу зvvд сайн vйлсийг бэлгэдэж, сайн явдлын зvvд муу ёрыг зєгнєдєг гэдэг. Жишээ нь, хvний цус зvvдлэхэд баяждаг бол хурим найр зvvдлэхэд євчин ороох гэх мэт. Сайн зvvдээ манаж хонохын тулд орой унтахдаа дэрэн доороо мєлгєр чулуу хийж, шvтэж явдаг зvйлээ бодож ойрхон байлгах хэрэгтэй гэнэ. Харин муу ёр зєгнєсєн зvvдийг єєрєєсєє зайлуулахын тулд єглєє сэрээд сэтгэл ариусгасан тарни унших, модны зомгол авч хоёр хуваан баруун, зvvн тийш хаях мэт єєрийн сэтгэлд нийцсэн арга заслыг хийдэг байна. Шєнє дунд зvvдэлсэн зvvд ихэвчлэн тєєрч, будилдаг тул vvрээр зvvдэлсэн зvvд vнэн бодитой, биелэх магадлал ихтэй байдаг гэнэ.

Ш.ОЮУТАН

Мэдээллийн эх сурвалж: Үнэн сонин

#